Ayçiçeği, domates ve biberde ‘tırtıl zammı’ korkusu

Ekili tarım arazilerinde etkili olan çayır tırtılı zararlısı, birçok ilde farklı tarım ürünlerine zarar verdi. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez ile Tekirdağ, Bursa ve Çanakkale ziraat odası başkanları oluşan hasarı, rekoltede bekledikleri kayıpları ve bunların tüketici fiyatlarına etkisini sozcu.com.tr’ye anlattı.

Trakya’da başlayıp tüm Marmara’daki ekili tarım arazilerinde etkili olan çayır tırtılı zararlısı, gıda fiyatlarında yeni bir tehlike oluşturdu.

Son günlerde Tekirdağ, İstanbul, Edirne, Bursa, Çanakkale, Eskişehir ve Bilecik gibi pek çok ildeki tarım arazisinin yoğun bir şekilde tırtıl istilasına uğraması, ayçiçeği tarlalarının büyük bir kısmına, biber, yonca ve mısır tarlalarının ise bir kısmına zarar verdi.

Bu durumun başta ayçiçek yağı olmak üzere, domates ve biber fiyatlarını yukarı çekmesi ihtimalinin yüksek olduğu belirtiliyor.

Ayrıca, çıktığı tarladaki tüm tarımsal ürünlere zarar veren çayır tırtılının, kanola ve şeker pancarı için de tehdit oluşturduğu, zararlıyla mücadele için kullanılan tarım ilaçlarının da arı ölümlerine yol açabileceği belirtiliyor.

NEDEN ÇIKTI, POPÜLASYONU NEDEN ARTTI?

Sozcu.com.tr olarak dört ayrı ziraat odası başkanı ile çayır tırtılı zararlısının hangi ilde, hangi ürüne ne kadar zarar verdiğini, bu zararlı popülasyonunun bu yıl neden bu kadar arttığını konuştuk.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Tekirdağ Şube Başkanı Dr. Cemal Polat‘ın verdiği bilgiye göre, bir kelebek türü olan çayır tırtılı ilk olarak 1972’de ortaya çıktı, son olarak 2012’de görüldü.

Kış dönemini toprak altında geçiren bu zararlı, nisan ve mayıs aylarında yer üstüne çıkıp yabancı otlar dahil yeşil bitkileri yiyor ve larva dönemine denk gelen hangi tarımsal ürün varsa ona zarar veriyor.

Popülasyonun artmasının ortamın sıcaklığına, iklim koşullarına ve çoğalmasını baskılayan yararlı böceklerin az olmasına bağlı olduğunu söyleyen Polat, buna ek olarak çiftçilerin o dönemde yeterli ilaçlamayı yapmamasının da etkili olabildiğini anlattı.

AYÇİÇEK TARLALARININ YÜZDE 70’İNİ ETKİLEDİ

Polat’ın verdiği bilgiye göre, söz konusu zararlı Trakya Bölgesi’ndeki ayçiçek tarlalarının yaklaşık 70’ini etkiledi ve rekolteyi en az yüzde 25-30 oranında aşağı çekecek.
Ülke genelindeki toplam ayçiçeği üretiminin yüzde 50-60’ını karşılayan Trakya Bölgesi’nde geçen yıllarda 800 bin ton ayçiçeği üretimi olduğunu anımsatan Polat, “Çayır tırtılı kaynaklı yüzde 30 kayıp demek, üretimin 240 bin ton düşük gelmesi demek. Bu da ayçiçek yağı fiyatlarını ister istemez olumsuz etkileyecektir” dedi.

YONCA, BİBER, DOMATES VE MISIRI DA VURDU
Söz konusu zararlının etkili olduğu illerden biri de Bursa ve Çanakkale. Zararlının bu iki ilde ayçiçeğinin yanı sıra domates ve biberi de etkilediği belirtiliyor.

Sozcu.com.tr’ye konuşan Mudanya Ziraat Odası Başkanı Erdoğan Yıldız, çayır tırtılının özellikle ayçiçek tarlalarına, sonrasında ise yonca, biber ve mısıra zarar verdiğini aktardı.

Sozcu.com.tr’ye konuşan Çanakkale Ziraat Odası Başkanı İsmail Kaya ise, çayır tırtılının kentte ayçiçek dışında domates ve biberde de görüldüğünü, ancak ilaçlama sayesinde domates ve biberde zarar oluşmadığını anlattı.

Ayçiçekte ise kısmen zararın oluştuğunu kaydeden Kaya, bunun nedeninin de ayçiçek tarlalarında bitkinin belli bir büyüklüğe ulaştıktan sonra ilaçlama yapmanın zor olmasından kaynaklandığını söyledi.

‘ÜRETİM KAYBI YÜZDE 50’YE ÇIKABİLİR’
Çayır tırtılının görüldüğü tüm illerde drone ile etkin ilaçlama yapılıyor. Ancak zararlının bir devre daha üremeye devam etmesi ihtimali yüksek. Bunun da verimi ve rekolteyi düşürüp, fiyatları artırmasından korkuluyor.

Sürecin devam ettiğini, bu yüzden zararlının bu ürünlerdeki rekolteyi ne kadar etkileyeceğinin henüz net bir tespitinin yapılamadığını kaydeden Mudanya Ziraat Odası Başkanı Erdoğan Yıldız, “Şu anki görüntü, rekoltenin yüzde 20 etkilendiği yönünde. Ancak sonraki aşamalarda bir devre daha yapma ihtimali yüksek. Yaparsa, verimi, rekolteyi etkileyeceği alan yüzde 50’lere çıkar” dedi.

‘FİYATLARI ETKİLEMESİ KAÇINILMAZ’
İlaçlamanın devam ettiğini, zararın mevcut halinin fiyatları etkileyecek boyutta olmadığını söyleyen Yıldız, “Ancak bir devre daha yapması durumunda fiyatları kaçınılmaz olarak etkilemesini bekliyoruz. Bu fiyat artışı ayçiçek yağı ve biber fiyatlarında daha yoğun hissedilecektir. Domatese etkisi daha az olacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye’nin ayçiçeği üretiminde kendine yeterlilik oranının yüzde 62 olduğu bilgisini veren TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Genel Başkanı Baki Remzi Suiçmez ise, “Çayır tırtılı zararlısının da etkisiyle rekolte ortalama yüzde 25 civarında azalacak. Azalan üretimin de yüksek girdilerle birlikte tüketici fiyatlarına yansıması kaçınılmaz” diye konuştu.

Çanakkale Ziraat Odası Başkanı İsmail Kaya ise, rekolte ve fiyatlardaki beklentisini ise şöyle ifade etti:

“Bu yıl kurak bir yıl geçirdik. Bundan dolayı rekoltede geçen yıla göre düşüş beklentisi var. Zarar gören araziler özelinde ise durum şu: Çayır tırtılına karşı zamanında önlem alınmayan arazilerde belli bir zarar oluştu. Fakat mevcut haliyle ‘yaktı, yıktı, fiyatları etkileyecek’ diyemeyiz.

Çayır tırtılının etkilediği ayçiçek tarlalarındaki rekolte yüzde 15 civarında etkilenebilir. Ancak Çanakkale’deki başka ekili arazilerde de son günlerde etkili olan yağmurun etkisiyle rekoltenin geçen yıla göre artmasını bekliyoruz.”

İLAÇLAMA ARILARA ZARAR VEREBİLİR
Öte yandan, etkin ilaçlama ile bu zararlının bertaraf edilmesi için şunlar talep ediliyor:

• İlaçlamanın kendisi kadar, kullanılan teknik de çok önemli. İlaçlama Tarım ve Orman Bakanlığı önderliğinde drone ile 1 metre yükseklikten yapılmalı.

• İlaçlamanın arıları ve diğer yararlı popülasyonları etkilememesi için akşam üzeri saatlerinde ya da arıların kovana çekildiği saatlerde yapılması gerekir.

• Drone ile ilaçlama devlet destekli olmalı. Çiftçiye hibeli drone verilip, ilaçlamanın daha etkin ve hızlı yapılması sağlanmalı.

• Bakanlığın çayır tırtılı istilasına uğrayan bölgeleri acil afet bölgesi ilan edip, üreticilere destekleme yapılması gerekir.