Zengine 180 milyar TL, çiftçiye 54 milyar TL
Hazine ile Merkez Bankası’nın KKM için ödediği tutarlar katlanarak artarken, borç içindeki çiftçiye ödenen tarımsal desteklerle arasındaki uçurum da büyüyor.
KKM’ye ödenen tutar katlandı, üreticinin eli boş kaldı
Ekonomik krizin getirdiği gelir adaletsizliğinin toplumda yarattığı uçurum devlet desteklerinde de hızlandı. Başta liralaşma stratejisi kapsamında açıklanan Kur Korumalı Mevduat (KKM) olmak üzere, çoğunluğunu “5’li çete” diye tabir edilen müteahhitlerin oluşturduğu Kamu Özel İşbirliği projelerinin bütçe üzerindeki yükü ağırlaşırken, üretime ve çiftçiye ayrılan paylarda ise uçurum büyüyor. KKM’ye eylül ayı itibarıyla sadece Hazine’den ödenen tutar 84.9 milyar TL’ye ulaştı. Açıklanmayan Merkez Bankası ödemeleri de dahil edildiğinde bu tutarın 180 milyar TL ile 200 milyar TL arasında olduğu tahmin ediliyor. Diğer taraftan pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşı ile kritik bir noktaya gelen enflasyonla da dikkat çeken tarım üretimine ayrılan destekler ise 2023 için bakanlık tarafından 54 milyar TL olarak açıklandı.
10 AYDA 30.1 MİLYAR ÖDENDİ
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi, hububatta mazot ve gübre desteklerinin Mart 2023 yerine, bu yıl içinde başlanmak üzere ödeneceğini aktararak, “2022 yılı tarımsal destekleme bütçemiz 25.8 milyar lira iken bu miktar 2023 yılında yüzde 109 artışla 54 milyar liraya çıkarılmıştır” açıklamasını yapmıştı. Bütçe gerçekleşmelerine bakıldığında ise ocak-eylül dönemi arasında tarımsal desteklemeler için merkezi bütçeden ödenen pay 30.1 milyar TL seviyesinde. Sosyal Sigortalar Kurumu verilerine göre kayıtlı çiftçi sayısı ise 477 bin 717’ye kadar düşmüş durumda. Toplam kredi borcu 238.5 milyar TL’ye ulaşan tarım sektörünün takibe düşen kredi tutarı ise 3.4 milyar TL’yi aşmış durumda.
KÖİ projelerine garanti bedelleri katlanıyor
Bütçenin bir diğer ağır yükü olan Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) projeleri için 5 yılda 121 milyar TL ödenmişti. Dolarla verilen garantiler nedeni ile bütçede büyük yük oluşturan ve vatandaşın cebinden çıkan ödemeler, her yıl giderek katlanıyor. TBMM’ye sunulan 2023 bütçesine göre ise gelecek 3 yılda bu projeler için ödenecek tutarların her yıl artması ve 373.6 milyar TL daha ödenmesi bekleniyor.
