ÇAY HASADI BAŞLADI ANCAK FİYATI DUYAN OLDU MU?

17 Mayıs Pazartesi günü çay hasadı başlıyor.Çay alım fiyatı ile ilgili bir basın bildirisi yayınlayan İYİ Parti Tarım Ve Kırsal Kalkınmadan Sorumlu Başkan Yardımcısı Sayın Ergin Kahveci,nin basın açıklaması şu şekilde;

Ülkemiz, Dünya kuru çay üretiminde 4. , tüketim de ise 1. sırada.
Yıllık 270-280 bin ton kuru çay tüketiyoruz.

2020 yılında 1.417.685 ton yaş çay ürettik.
Yaş çay yeterlilik oranımız % 95,5

834.507 dekar alanda yaklaşık 200 bin çiftçi çay üretimi yapıyor.
Yani yaklaşık 1 milyon nüfusu ilgilendiren bir sektör.
Ortalama işletme büyüklüğümüz 4 dekar.
5 dekarın altındaki işletme büyüklüğü oranımız % 72

10-20 dekar arası işletme büyüklüğüne sahip olanların oranı % 5

2020 yılında üretilen yaş çayın %52’sini (752 bin ton) ÇAYKUR, kalanını da özel sektör (692 bin ton) satın aldı.
Yaklaşık ÇAYKUR 135 bin ton, özel sektör 125 bin ton üretim yaparken 35 bin ton yabancı çay da ülkeye girdi.
Ancak bu durum ihtiyaçtan çok tüketim tercihine dayanıyor.

ÇAYKUR 2020’de 547 milyon TL zarar etti.

Yeterlilik oranımızın % 95,5 olduğu yaş çay’da kullanım ve piyasa aşamasında 248.694 ton kayıp ediyoruz.
Yani ürettiğimiz miktarın yaklaşık % 20’si kadar kaybımız var.
Bunun kuru çay olarak karşılığı yaklaşık 45 bin ton.
Kayıpların ¼’ ü bile yeterliliğimizi % 100 yapıyor.

Çay tarımı hem üretim biçimi, hem üretim bölgesi, hem üretici yapısı (çiftçi-kırsal nüfus yapısı), hem kamusal yönetim yeri ve şekli, hem de üretim teknolojileri açısından oldukça karışık, kaotik bir hal almış durumda.
Siyasi tercihlere göre yönetilen sektör, artık tıkanma noktasına gelmiş durumda.
Sektör artık kendi gerçeklerini arıyor.
Bu nedenle sil baştan yeni bir bakış açısına ihtiyaç var.
Yeni yasal ve teknik düzenlemeler yanında, ÇAYKUR’un sektör içindeki rolünü yeniden düzenlemek gereği var.
Kurum sektör içindeki dengeleyici, düzenleyici rolünü öncelemek zorundadır.

2020 yıl yaş çay fiyatı 3,27 TL olarak açıklanmıştı. Üzerine 13 Krş.’ prim eklendiğinde fiyat 3,4 TL olsa da özel sektör 2,3 TL’ye kadar alım yapabilme şansını elde etmişti.
Ayrıca pandemi nedeniyle ürünün toplanmasında işçilik açısından önemli sorunlar oluşmuştu.
Bu yıl da benzer sorunlar olmaması için acilen tedbir alınmalıdır.

Peki, fiyat ne olmalıdır?
2020 yılı tarımsal girdi enflasyonu ortalama % 20 olmuş.
Üzerine en az % 10’luk refah payı eklendiğinde fiyatın en az 4,31 TL olarak açıklanması gerekir.
2020 yılında fiyatın % 5’i oranında açıklanan teşvik primi oranını aynı kabul etsek dahi prim tutarının da 21 Krş. düzeyinde olması gerekir.
Böylelikle toplam yaş çay kg fiyatı 4,5 TL’nin altında olmamalıdır.

(Daha önce pek görülmedik bir şekilde) Hasat başladığı halde fiyatı açıklamayanlar bu fiyatı verir mi?
Çiftçiyi memnun eder mi?
Çiftçiyi korur, teşvik eder mi?
Özel şirketlerin ve yabancı ortaklarının insafına kalmalarına engel olur mu?
Bize göre tüm soruların cevabı: HAYIR.

İYİ Parti gelene kadar da HAYIR olacak.
Çünkü anlamak için bilgi ve liyakat, çözmek için ise niyet gerekir.

İYİ TARIM MÜMKÜNDÜR.

Ergin KAHVECİ
İYİ Parti Tarım ve Kırsal Kalkınmadan Sorumlu Başkan Yardımcısı.