Üreticinin domates isyanı
Türkiye’nin turfanda sebze ihtiyacının yüzde 48’ini karşılayan Antalya’da çiftçiler, ilaç, gübre, ısıtma, akaryakıt, nakliye ve işçi giderleri gibi artan girdi maliyetlerine karşın ürünlerinin zararına alınıp, pazar ve markette en az 3 kat fazla fiyatla satılmasına isyan ediyor.
Sosyal medya platformlarında oluşturulan “Akdeniz Çiftçi Grubu”nda üreticinin şikâyet ve eleştirileri yayılıyor. Tepki paylaşımlarından bazıları şöyle: “Beton yiyip petrol içtiğiniz gün, tarım ve köylülerin, dünyanın tüm altınlarından daha kıymetli olduğunu anlayacaksınız. Bir çiftçi sözü: Üzülme ey can! Bugün varlığını hiçe sayanlar, gün gelir gölgeni bile ararlar.”
Antalya Sebze-Meyve Hali’nde domatesin kilosu en düşük 1.2 lira en yüksek 4 liradan satılıyor. Çeri domatesin kilogram fiyatı 15 liraya kadar çıkıyor. Pembe domates ile kokteyl domatesin fiyatları ise 7-8 lira. Bu fiyatlar üzerinden belediye rüsum bedeli, vergi, komisyon gideri dahil yüzde 14 kadar üreticiden ve komisyoncudan kesinti yapıyor. Halden alım yapan tüccar ise nakliye giderini ve kâr ekleyince fiyatlar en az yüzde 30-35 artmış oluyor. Ancak bu ürünler hemen tüketiciye ulaşmıyor. Ürün pazara giderse üzerine pazarcı için zayiatın da karşılanabileceği bir kâr ve o bölgenin belediyesi için de bir harç ekleniyor. Eğer ürün markete girerse daha üst bir maliyet hesabı yapılıyor ve fiyat üreticinin sattığı bedelin en az 3 katına çıkıyor. Antalya Büyükşehir Belediyesi Yaş Sebze Meyve Hali’nde günlük olarak fiyatlar belirleniyor ve internet sitesinden de yayımlanıyor.
MARKETTE KATLANIYOR
Üretici Arif Kayar, yıllık ortalama 18 ile 20 ton arasında domates üretimi yapıyor. Kayar, “Serada domatesin kilosu 2 liraya hale götürülüyor. Bize maliyeti ise dönümde 12 bin lira. Toptancı halindeki yüzde 11 komisyonu da çıkarınca 1 kilo domatesin bize maliyeti 1.8 lira. Biz halde 1 kilo domatesten 50 kuruş kazanınca mutlu oluyoruz” dedi. Kilosu 2 lira olan domatesin fiyatı, seraya 10 kilometre uzaklıktaki bir zincir markette 6 liradan alıcı buluyor. Aynı çeşit ve aynı boyuttaki domatesin serayla market rafı arasındaki 3 katı fiyat artışından çiftçiye ek gelir olmazken, domatesin çeşidine göre kilogram fiyatı 15 liraya kadar çıkıyor.
Kaynak: www.cumhuriyet.com.tr
