Kamyon için yola çıkıp traktöre 150 milyon Euro yatırdı, ilk 100’ü hedefledi

Vahap MUNYAR
YIL 1998… Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdulkadir Konukoğlu’nun tekstil mühendisi oğlu Sami Konukoğlu, DÜNYA Gazetesi’nin arka sayfasında bir haber gördü:

TIR, çekici pazarında kuyruk var…
O dönemde iplik fabrikasında görev yapan Sami Konukoğlu, çocukluk günlerinden beri kamyon üretimine girme hayali kurduğunu düşündü. Haberi kesip cebine koydu:

– Müsait bir zamanda konuyu babama açarım…

O günlerde Mustafa Koçkaya, Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Zeki Konukoğlu’nu ziyarete gitti. Abdulkadir Konukoğlu da Koçkaya ile sohbete katıldı. Koçkaya, İstanbul’a gitmeyi planladığını söyleyince Abdulkadir Konukoğlu, pilotu aradı, hava durumunu sordu, karar verdi:

– Hadi bizim uçakla gidelim.

Koçkaya, yolda Abdulkadir Konukoğlu’na sordu:

– Kamyon işine girmeyi düşünmez misiniz?

Abdulkadir Konukoğlu, Gaziantep’e dönüşünde konuyu kardeşlerine ve oğlu Sami Konukoğlu’na açtı:

– Koçkaya İstanbul’a giderken kamyon işinden bahsetti. Bir bakalım isterseniz.

Sami Konukoğlu hemen atıldı:

– Bana yol verirseniz bu işi yaparım.

Sanko Grubu’nun Daewoo’nun kamyon ve iş makineleri distribütörlüğüne girmesi, Koçkaya’nın tetiklemesiyle oldu. Sami Konukoğlu, işi daha da ilerletme niyetiyle Kore’ye gitti. Koçkaya, üretim heyecanı yaşayan Sami Konukoğlu’na aklından geçeni aktardı:

– Ben ceketimi çıkaramam. Yani, bu kadar büyük işe girmeyi düşünmüyorum.

Sami Konukoğlu, kamyon tarafında işleri büyütmeyi, üretimi bile düşünürken Daewoo, kamyon fabrikasını sattı. Daewoo’nun kamyon fabrikasını alan grup, dümeni Hindistan ve Çin’e kırdı.

Sami Konukoğlu, Daewoo’nun distribütörlüğü ile giriştikleri işin hacmine baktı:

– Artık 40-50 milyon dolar düzeyine ulaşmıştık.

Kamyon gündemden düşünce, forklift tarafına yöneldi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın o dönemlerdeki Güney Kore ziyaretinde anlaşmanın imzalanmasını sağladı:

Sanko, Daewoo marka forklift üretecek.
Daewoo, forklift bölümünü de satınca o plan da anlaşma imzalanmışken rafa kalktı. Kamyon, forklift işi olmayınca Sami Konukoğlu, 2003 yılında bekoloder (kazıcı-yükleyici) üretici Mastaş’ın satın alınmasına öncülük etti.

Aynı dönemde TZDK’nın traktör işinin özelleştirilmesi gündeme geldi. Sami Konukoğlu, konuyu babasına açmaya çekindi:

– Şimdi bir de traktör işini gündeme getirirsem babamdan fırça yerim.

2011 yılında Airfel’i Daikin’e satarlarken Sami Konukoğlu, aileye şart koştu:

– Katma değeri biraz daha yüksek olan başka işe girmemiz lazım.

Sami Konukoğlu, o niyetle satın aldığı Auer’i de çok sürmeden elden çıkarırken Başak Traktör’ü satın alma sürecine girdi. Son kararı vermeden babası Abdulkadir Konukoğlu ve amcası Zeki Konukoğlu’nu Sakarya’daki fabrikaya götürdü. Zeki Konukoğlu, fabrikanın halini görünce yeğenini uyardı:

– Oğlum, sen deli misin? Niye alıyorsun bu fabrikayı?

Sami Konukoğlu, babası ve amcasına Başak Traktör’ün, fabrikasının tarihçesini anlattı:

– Buranın ölüp gitmesine gönlüm el vermiyor.

Sami Konukoğlu, tarihçesi 1914 yılına uzanan Başak Traktör’ü 4 Mayıs 2012’de satın aldı. O günlerde markanın pazar payı binde 3’lere düşmüştü. Şirketin çalışan sayısı da 99 kişiydi.

ASKO Holding’in Kurumsal İlişkiler Direktörü Ersan Açıkay organize etti, Hakan Güldağ ve Şeref Oğuz ile birlikte Başak Traktör’ün Sakarya’daki fabrikasına gittik. ASKO Holding Yönetim Kurulu Başkanı, Tarım Makinaları Grubu Başkanı Sami Konukoğlu, Başak Traktör Yönetim Kurulu Üyesi Gökhan Bayramoğlu ve marka danışmanları Güven Borça ile buluştuk.

Sami Konukoğlu, Başak Traktör’e yaptıkları yatırımın 150 milyon Euro’yu bulduğunu belirtti:

– Pazar payımız yüzde 6-7’lere çıktı. Rekabeti fiyat ile yürütme taraftarı değiliz. Sesimiz ve görüntümüz gövdemizin önüne geçmemeli.

Günde 25 adet traktör ürettiklerini bildirdi:

– Yıllık 30 bin adetlik üretim kapasitemiz var. 2-3 hafta dışında bu fabrikada üretim aldığımızdan beri hiç durmadı. Motorun da yüzde 90’ını burada üretiyoruz. Traktörde dünyada ilk 100’e girebileceğimizi düşünüyoruz.

Sami Konukoğlu, çocukluğunda kamyonla kurduğu otomotiv sektörü hayalini Başak Traktör ve MST İş Makinaları ile gerçekleştirdi.

Traktörde de, iş makinalarında da iddialı şekilde yoluna devam ediyor.

Osmanlı döneminde demir ve tahta araba üretmek için kuruldu
ASKO Holding Kurumsal İlişkiler Direktörü Ersan Açıkay, şirketle ilgili sunumu ekrana yansıttı, Başak Traktör Yönetim Kurulu Üyesi Gökhan Bayramoğlu anlatmaya başladı:

– Burada ilk tesis ve şirket 1914 yılında “DA-TA” (Demir Araba-Tahta Araba) adıyla kuruldu.

ASKO Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sami Konukoğlu araya girdi:

– Burası Osmanlı döneminden kalma 4-5 şirketten biri. İlk saban ve ilk su pompası burada üretilmiş.

Gökhan Bayramoğlu sürdürdü:

– 1944’te şirket TZDK kayıtlarına girdi. 1968’de Ford markasıyla traktör üretmeye başlıyor. Daha sonra 1976’da Steyr markalı traktörlerin üretilmesine geçiliyor. Başak markasıyla ilk üretim de 1978’de gerçekleşiyor.

Sami Konukoğlu, şu noktanın altını çizdi:

– Burası ilk özelleştirildiği dönemde traktör pazarında yüzde 17 payı varmış.

Erbakan’ın Başak 17’si ilk yerli, milli traktör
ASKO Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sami Konukoğlu, fabrikanın bahçesinde sergilenen traktörlerden Başak 17’yi gösterdi:

– Rahmetli Prof. Necmettin Erbakan’ın girişimleriyle tamamen yerli ve milli dizayn traktör imalatı düşüncesi 1974 yılında hakim olmuş.

12 beygir Başak 12 tipi yerli üretimin 1978 yılında Başak Traktör fabrikasında gerçekleştiğini anlattı:

– Daha sonra şaftlı, hidrolikli ve kuyruk mili bulunan Başak 17 tipine geçilmiş. Bu traktörlerde ilk yerli üretim motor olan Pancar Motor kullanılmış.

Ardından ekledi:

– Standart tipte olmasına rağmen Türkiye’de bahçe traktörü olarak üretilen ilk yerli ve milli örnek olmuş.

Burada tank ve tüfek bile üretilebilirmiş
ASKO Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sami Konukoğlu, Başak Traktör tesislerinin tam entegre planlanmış olduğunu vurguladı:

– Cıvata, somun, dişli her şey üretilebiliyor. Herşey entegre… Yani, öylesine entegre ki, burada tank ve tüfek de üretilebilirmiş.

Tesisin yarattığı katma değeri şöyle açtı:

– Cevherin tonu 100 dolar. Demir-çelik olunca tonu 1000 dolara çıkıyor. Traktöre dönüşünce tonu 10 bin dolara ulaşıyor.

Sanko’da artık yönetimde değil, ASKO’yu yönetiyor
SAMİ Konukoğlu, ASKO Holding Yönetim Kurulu Başkanı kartını uzatınca sorduk, anlattı:

– Holdingimizin adı “Abdulkadir Sani Konukoğlu”ndan geliyor. Başak Traktör ve MST İş Makinaları başta olmak üzere 11 şirketli bir yapı kurduk. Sanko ve bağlı şirketlerdeki yönetim görevlerimi kardeşlerim Cengiz ve Servet’e bıraktım.

Ardından ekledi:

– Sanko’daki hissedarlığım sürüyor.

ASKO’nun kuruluş nedenine işaret etti:

– Daha odaklanmış sanayi üretiminde hızlı karar almak için bu yapıyı kurduk.