Zeytini İtalyan gibi üretip İspanyol gibi satmaya çalışıyoruz
İspanya, zeytinyağında konvansiyonel üretim ile düşük maliyet ve düşük fiyat politikası güdüyor. İtalya, İspanya’ya göre görece pahalı olan geleneksel üretim modelini tercih ederken, ürünlerini de daha pahalıya pazarlıyor. Türkiye ise zeytinyağını İtalya gibi üretip İspanya gibi satmaya çalışıyor.
Sonbaharın son güneşli günlerinde soluğu Ayvalık ve Burhaniye’de alıyoruz.
Sıcaklık 19-20 derece, gökyüzünde tek bir bulut yok. Ama güneşe de pek aldanmamak lazım, içten içe üşüten rüzgârlı bir hava hâkim körfezde…
Kuzey Ege’de hummalı bir zeytin hasadının heyecanına ortak oluyoruz. Bu yılki mahsul geçen yıla göre daha iyi, üreticinin yüzü gülüyor.
Ama gülerken de düşündüren bir şey var, o da hızla artan girdi maliyetleri…
O yüzden rekolte kadar fiyat da zeytin üreticileri için çok önemli…
Edremit Körfezi’nde önce hasada katılıyor ve ölmez ağacının o güzel meyvelerini silkeliyoruz, sonra da toprağa temas etmemesi için ağacın altına serilen özel brandalar üzerinde biriken zeytinleri sepetlerimize dolduruyoruz. Fırsatı yakalamışken üreticilerin de nabzını tutmaya çalışıyoruz.
Dolayısıyla bu köşede zeytin ve zeytinyağına, tadım ya da lezzetli tarifler tarafından değil rakamların gözünden, ekonomik açıdan bakacağız.
Zira bugünlerde hem üretici hem de tüketicinin ağzının tadı, fiyatlara endekslenmiş durumda.
İklim değişikliğinin verimden kaliteye kadar olumsuz etkileri tıpkı tarımın diğer alanlarında olduğu gibi zeytinciliğe de yansıyor. Zeytin müstahsili için üretim her geçen yıl daha zorlu ve riskli bir hâl alıyor.
Öte yandan özellikle budama ve hasat dönemlerinde kalifiye işçi bulmak her geçen gün daha da zorlaşıyor. Artan işçilik maliyetleri de cabası…
Ama maliyet artışı sadece işçilikle sınırlı değil. Başta gübre, zirai ilaç ve enerji olmak üzere girdilerdeki sert yükseliş üretimi daha kırılgan bir hale sokuyor. Zira girdi fiyatlarındaki son artışlar gelecek sezonun üretici fiyatları üzerinde şimdiden ciddi bir baskı yaratacak gibi gözüküyor.
TÜİK’in Ekim ayı TÜFE verilerine bakarsak, son 1 yılda sofralık zeytinin fiyatı yüzde 22 artarken, zeytinyağı fiyatları ise yüzde 48 yükseldi. Ama çarşı, pazar ya da marketteki nihai tüketiciye sorduğumuzda, hissedilen fiyat artışları resmi verilerin çok daha ötesinde…
