Kadın dayanışması fabrika kurdurdu
Mardin’deki mülteci kadınların içler acısı hali, yerel halkın işsizlik sorunu teşvik etti, yaşananlara duyarsız kalamayanların çalışmalarıyla ‘Topraktan Tabağa Kooperatifi’ kuruldu. Onlarca kadının ürettiği sabunlar ve bölgedeki çiftçiden alınanlarla üretilen gıda ürünleri e-ticaret sayesinde 81 ilde alıcı buluyor. Bu yıl açılacak sabun fabrikası ve restoranla bölgeye ve istihdama katkı daha da artacak.
Mardinliler, Suriye’de yaşanan savaşın en yakın görgü tanığı oldu. Kimileri eşlerini savaşta kaybetti, çocukları için güvenli bir yuva aradı, kimileri ömrünü geçirdiği topraklardan tek bir çanta ile Türkiye’ye geldi. Bugün gelinen durum şu ki; mülteciler artık bu şehrin bir parçası. Binlerce farklı yaşam hikayesini gören ve ‘bir şeyler yapmalıyız’ diyenler bir araya geldi, 2018’de ‘Topraktan Tabağa Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’ni kurdu. Mültecilerin maddi sorunlarının yanında hayata yeniden tutunmaları için çalışan kooperatif üyeleri, iş bulamayan yerli halk için de umut kapısı oldu. Hatta pandemi döneminde ürünlerini satamayan çiftçiler de yine bu kooperatifin kapısını çaldı. Dayanışmanın gücü kendini gösterdi ve Topraktan Tabağa Kooperatifi’nde işler hızla büyüdü.
TARIMLA BAŞLADILAR
Kooperatifin doğuşunu ve yeni dönem planlarını Yönetim Kurulu Üyesi Pelin Dökmen’den dinledik. Ailesi Mardin’de 20 yıllık bir işletme sahibi olan Dökmen, lise yıllarının bölgede geçtiğini söyledi. 2011’de Suriye’de yaşananlar sonrası gelen mülteci göçünü bizzat gözlemleyen Dökmen, çıkış noktalarının da bu kadınlar olduğunu dile getirdi.
Dezavantajlı yerli kadınların ve Suriyeli mülteci kadınların ekonomik bağımsızlıklarını ellerinde tutabilmeleri için çalışmalara başladıklarını belirten Dökmen, “Henüz kooperatif kurulmadan, 2017’de yola çıkarken dedik ki; insanlara en iyi bildiği işi yapma fırsatı verelim. Suriyeli kadınlar için de bu tarımdı. Mezopotamya’nın en eski buğday tohumlarından olan Sorgül’ün çoğalması için, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü destekleriyle ‘Yaşayan Toprak Yerel Tohum’ projesini başlattık. Sürdürülebilir gıda ve mülteci entegrasyonunu sağladık. Ayrıca bu süreçte Suriyeli kadınlardan da çok şey öğrendik. Mesela 80 yaşında teyzemiz, ilaçlamaya gerek kalmadan doğal yollarla böceklerden kurtulmamızı sağladı. Paylaşılan bilgi ve desteklerle proje başarılı oldu” diye konuştu.
ÇİFTÇİLER DE KATILDI
2018’de kooperatifi kurduklarını ve ‘Halep Sabunları Üretme Projesi`ni devreye aldıklarını belirten Dökmen, 70 kadına sabun üretim eğitimi verildiğini dile getirdi. Sabunların satış sürecinde Koronavirüs salgını ortaya çıksa da kooperatif bunu fırsata çevirmiş. 22 bin kalıp sabunu e-ticaret yoluyla sattıklarını belirten Dökmen, sağlanan gelirin yeni yatırımlar için kullanıldığını ifade etti.Sabun üretiminde küçük üreticinden alınan zeytinyağı ile mülteci kadınların bilgisini bir araya getirdiklerini söyleyen Dökmen, bu proje ile düzensiz gelir grubundaki insanların para kazanmaya başladığını belirtti. Zaman içinde zeytinyağı alımının gelen taleplerle çeşitlendiğini söyleyen Dökmen nasıl büyüdüklerini şöyle anlattı: “Bizi duyan çiftçiler pandemi döneminde kapımızı çaldı. Ürünlerini satamayanlar domates getirdi, salça yaptık. Meyve getirdi, reçel yaptık. Gelen bakliyatları da paketledik ve satışına başladık. Böylece hem Mardin’den hem de çevre illerden küçük ölçekli çiftçileri sürece dahil ettik. Bugün 170 çiftçi ile anlaşmalı tarım yapıyoruz.”
Kadın dayanışması fabrika kurdurdu
Halkbank’ın düzenlediği Üreten Kadınlar Yarışması’nda Kadın Kooperatifi Kategorisi’nin birincisi Topraktan Tabağa Kadın Kooperatifi oldu. Ödülü Pelin Dökmen Hazine ve Maliye Bakanı Dr. Nureddin Nebati ile Halkbank Genel Müdürü Osman Arslan’dan aldı. Kooperatif 200 bin TL ödüle değer görüldü.
SIFIR ATIK RESTORANI
E-ticaretin yanında 2 sabun üretim atölyesi, ürünlerin satıldığı bir mağaza ve stüdyo mutfakları olduğunu belirten Dökmen, 136 çeşit gıda ve 20 çeşit sabunun 81 ile satışını yaptıklarını dile getirdi. 2019-2021 yılını kapsayan 3 yıllık süreçte yaklaşık 5 milyon lira ciroya ulaştıklarını söyleyen Pelin Dökmen, kooperatifin 2 büyük projesinde de sona gelindiğini ifade etti. Kadınların dayanışması ile büyüyen Topraktan Tabağa Tarımsal Kalkınma Kooperatifi bu yıl Mardin’de hem fabrika hem de restoran açacak. 800 metrekarelik fabrika ile Sabunhane 1890 restoranını mayıs ayında açmayı planladıklarını kaydeden Pelin Dökmen, “Fabrikanın tamamlanmasıyla günlük üretim kapasitemizi 5 tona çıkarmayı hedefliyoruz. 730 metrekarelik bir alanda 2 milyon TL’lik bir yatırımla yapılan Sabunhane 1890, hem Avrupa’nın hem de Türkiye’nin ilk deneyim restoranı olma özelliğini taşıyor. Bunun yanı sıra Sabunhane 1890, sıfır atık restoranı olacak. Buradaki esas amaç, zeytini tarımsal bir katma değere dönüştürmek ve atığını değerlendirmek. Bu kapsamda zeytinyağının Yemek olma sürecinin ardından arta kalan yağlarla sabun üretimimiz devam edecek” şeklinde konuştu.
‘AMACIMIZ SOSYAL FAYDA’
Kooperatifte 20 gönüllü çalıştıklarını belirten Pelin Dökmen, amaçlarının sosyal fayda olduğuna vurgu yaptı ve “Kooperatifin bir sahibi yok. Bizler kâr payı almadan çalışıyoruz. Bunu da bir sözleşme ile teminat altına aldık” dedi. Dökmen, yüzde 95’i kadınlardan oluşan 48 çalışan sayısının fabrika ve restorandan sonra 120’ye çıkacağını sözlerine ekledi.
