Topluluk destekli aracısız tarım: Üretici ile tüketici arasında güvenilir döngü

Çağdaş Bayraktar

2017’nin aralık ayında kurulan Temiz Hasat Tüketim Kooperatifi, kendi toprağında tarım yapan kadın ve aile merkezli çiftçinin ürününü aracısız olarak tüketiciye ulaştırıyor. Kooperatifin sözcüsü ve yöneticisi Kerem Avcıergun, kar payını üretime aktaran “temiz hasat”, “temiz tarım” yaklaşımlarını Cumhuriyet’e anlattı.

Pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşı, gıdanın stratejik önemini sadece Türkiye’nin değil tüm dünyanın daha iyi anlamasını sağladı. Pandemiden yaklaşık 2 yıl önce kurulan Temiz Hasat Tüketim Kooperatifi, yöresel kalkınma odaklı yaklaşımı ile yerel üreticinin ürünlerini şehirdeki tüketiciye ulaştırıyor. Kooperatifin çeşitli sivil toplum projelerinde yer alan 27 arkadaş tarafından kurulduğunu söyleyen Kerem Avcıergun, “İşe koyulurken amacımız, kendi toprağında temiz tarım yapan, kadın ve aile merkezli küçük çiftçinin ürününü tüketiciyle aracısız olarak buluşturmak, topluluk destekli tarım kavramını hayata geçirmekti” ifadelerini kullandı.

Kooperatifin ana sözleşmesinde ortaklara kar payı dağıtılmayacağını belirttiklerine dikkat çeken Avcıergun, Temiz Hasat’ın oluşum şemasını “Yaptığımız işin sürdürülebilir olması için Tedarik, lojistik, iletişim, satış, muhasebe gibi birimlerimiz var. En çok zamanı alan bu temel işlevleri yürüten 15-20 kişilik bir gönüllü grubuyuz. Bir de her durumda yardıma koşan, ayakta durmamızı sağlayan, sıkı bağlarla bağlı olduğumuz gönüllülerimiz, dayanışmacılarımız var” cümleleriyle özetledi.

Projedeki sürekliliğin önemine vurgu yapan Avcıergun, çalışmalarının omurgasını oluşturan temiz tarım kavramını ve işleyişi “Toprağa, suya ve canlılara zarar vermemeyi, doğaya üretim atığı bırakmamayı önceleyen tarımı temiz tarım olarak nitelendirebiliriz. Tarım uzmanlarımız bunu nasıl yapabileceklerine dair üreticilerimizi yönlendiriyor. Gerekirse bilimsel denetimler de yaptırıyoruz ama en önemlisi mümkün olan durumlarda üreticinin yanında olmak, karşılıklı güven ilişkisi kurduğumuz üreticiden ürün almak ve caydırıcılık. Denetim yaptığımızda olumlu sonuç alamazsak o üretici ile birlikte çalışmamız mümkün değil.” sözleriyle açıkladı.

Üreticinin yanında olabilmek için ürünün hak ettiği değeri veren pazarı bulma ve ürünü satabilme sorununu çözmek gerektiğini belirten Avcıergun, “Çalıştığımız üreticiler için yarattığımız ilk değer, adil fiyatla belirli miktarda satın alma garantisi oldu. Böylelikle üretim planlaması yapabildiler ve üretmekten vazgeçmediler” dedi.
Gıda güvenliği için çözümün dayanışmayla mümkün olduğunu söyleyen Avcıergun, “Bizler de şehirli tüketiciyiz ve en büyük endişelerimizden biri gıda güvenliği. Temiz ve sağlıklı beslenmek, sevdiklerimize temiz ve sağlıklı gıdalar sunmak istiyoruz. Aynı zamanda ülkemizdeki küçük üreticinin sorunlarını, tarım sektöründeki açmazları da biliyoruz” derken sözlerini “Temiz Hasat, beslenirken hem kendisine, hem sevdiklerine, hem de üreticiye ve toprağa faydası olsun isteyen şehirli tüketiciye sesleniyor. Dayanışma ile bu sorunlara çözüm getirmenin mümkün olduğunu düşünüyoruz.” çağrısıyla tamamladı.

Temiz Hasat Tüketim Kooperatifi şu an için Edremit Körfezi (Balıkesir), Bafra-Kızılırmak Deltası (Samsun), Osmaneli (Bilecik), Baklan (Denizli), İbradı’da (Antalya) 40’a yakın çiftçi ile çalışıyor.

DAYANIŞMA PAKETİ NEDİR
Üretici-tüketici ilişkisini oluşturma kapsamında “Dayanışma Paketi” hazırladıklarını belirten Avcıergun, paket hakkında şunları söyledi:

“Tüketicinin üreticiye birebir ulaşarak gıda ihtiyacını karşılaması herkes için ve her ürün için mümkün değil. Temiz Hasat’ı kuruş nedenlerimizden biri sürdürülebilir bir üretici-tüketici ilişkisi oluşturmak. Bunu da Temiz Hasat Dayanışma Paketi ile gerçekleştiriyoruz. Dayanışma Paketi bir yıllık bir paket. İçinde belirlediğimiz miktarlarda bakliyat ve kuru gıda, zeytin ürünleri ve zeytinyağı, peynir çeşitleri, salça ve konserve ürünler bulunuyor.

Gönüllülerimizin üç ayda bir hazırladığı ve yılda dört kez teslim ettiği paketlerin içeriği de mevsime göre oluşturuluyor. Paketler Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında adrese teslim ediliyor. Büyük boy Dayanışma paketini 3-4 kişilik aileler, küçük boyu ise 1-2 kişi için planlıyoruz. Paketlerin içeriklerini internet sayfamızda bulmak mümkün.”