Gıda Krizi Kapıda
Mustafa Çakır
AKP iktidarı şeker ve unda yerli üreticiyi bitirdi, ithalata muhtaç bıraktı
Tarımdaki yanlış politikalar nedeniyle şeker ve unda Türkiye’yi zor bir dönem bekliyor. Yeterli gübre atılamaması ve kuraklık nedeniyle buğday üretiminde düşüş var. Rusya-Ukrayna savaşı da ithalatı sıkıntılı hale getirdi. Şekerde de 2022-2023 sezonunda yerli üretimde sorun yaşanacağına ilişkin kaygılar artıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye’de 2020’de 20 milyon 500 bin ton olan buğday üretimi geçen yıl 17.6 milyon tona düştü. Oysa Türkiye’nin ortalama buğday tüketimi yılda 20 milyon ton. Yani üretim tüketimi karşılamıyor. Ayrıca Türkiye dünyanın önemli un üretici ve ihracatçı ülkeleri arasında yer alıyor. Geçen yıl 3 milyon ton un ihraç edildi. Bu nedenle un ve makarna ihracatı için de buğdaya ihtiyaç var. Yerli üretim yeterli olmadığı için 2020’de 9.7 milyon, 2021’de de 7.5 milyon ton civarında buğday ithal edildi. Buğdayın yüzde 66’sı Rusya’dan, yüzde 18’i ise Ukrayna’dan alındı. Bu yıl kış aylarında fazla yağış olduğu için üretimde de artış bekleniyordu. Ancak üretici artan fiyatlar nedeniyle ya hiç gübre atamadı ya da daha az atmak zorunda kaldı. Ardından ilkbahar yağışları da beklenilen düzeyde gerçekleşmedi. Buğday daha başak vermeden tarlada sarardı. Birçok yerde çitfçi mahsülü erkenden biçip paketledi. Tüm bu nedenlerle bu yıl da buğday üretiminin 20 milyon tonun altında kalacağı yorumları yapılıyor.
Geçen yıl yerli üreticiden alınan buğdayın tonuna 2 bin 250 lira, makarnalık buğdayın tonuna da 2 bin 450 lira ödeme yapıldı.
İthalata yüksek ödeme
Oysa şu anda 6 bin ila 7 bin lira arasında fiyatla buğday ithal ediliyor. Ekmeğe zam gelmesin diye de fırıncıya yarı fiyatına satılıyor. Zarar Hazine’den karşılanıyor. Bunun sürdürülebilir olmadığına dikkat çekiliyor. İthalatın artacağı vurgulanıyor. Ancak Türkiye’nin buğday aldığı Rusya ve Ukrayna savaşta. Bu nedenle yeni pazarlar aranıyor. Kanada, Litvanya ve ABD öne çıkıyor. İthalatın da maliyetli olacağı, önümüzdeki dönemde fiyatların daha da artacağına işaret ediliyor.
