Tarım ve gıdada dış ticaret, Rusya-Ukrayna savaşından nasıl etkilendi?

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Dış Ticaret Verileri baz alınarak Agrimetre tarafından hazırlanan TGDF Dijital Veri Paneli’ne göre 2022 yılının ilk 2 ayında tarım, gıda ve içecek sektörü 4,2 milyar dolar ihracat, 3,3 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi. 01 ile 24 fasılları arasındaki tüm GTIP kalemleri ile 29. ve 35. fasıllardan seçili ürünlerin dahil edildiği hesaplamalara göre, 2022 yılının ilk 2 ayında sektörün dış ticaret fazlası önceki yılın aynı ayına kıyasla %54,4 arttı.

Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) çerçevesinde yayınlanan dış ticaret verilerine göre 2022 yılının ilk 2 ayında ihracat, önceki yılın aynı dönemine göre %27,8 oranında artarak 4,23 milyar dolara, ithalat %21,5 artarak 3,25 milyar dolara ulaştı.

Birim ihracat değeri yıla düşüşle başladı

2022 yılının ilk 2 ayında dış ticaret fazlası önceki yılın aynı dönemine göre %54,4 artışla, 0,98 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Birim ihracat değeri 2022 yılının ilk 2 ayında önceki yılın aynı dönemine göre %0,4 düşerek 1.083 dolar/ton olarak gerçekleşti. İthalat birim değeri ise önceki yıla göre %13,2 artışla 653 dolar/ton’a yükseldi.

Dış ticarette en yüksek hacimli ürünler

2022 yılının ilk 2 ayında ihracatta öne çıkan ürünler sırasıyla Un (0,22 milyar dolar), Fındık İçi (0,22 milyar dolar) ve Rafine Ayçiçeği Yağı (0,18 milyar dolar) olurken bu ürünler toplam ihracatın yaklaşık %14,7’sini oluşturdu.

2022 yılında 2 ayında en çok ithal edilen ürünler ise sırasıyla Buğday (0,42 milyar dolar), Ham Ayçiçeği Yağı (0,30 milyar dolar) ve Soya Fasulyesi (0,27 milyar dolar) oldu. Bu 3 ürün, toplam ithalatın yaklaşık %30,5’ini, yani neredeyse 3’te 1’ini oluşturdu.

2022 Şubat ayında ihracatta öne çıkan ürünler Buğday unu (112 milyon dolar), Rafine Ayçiçeği yağı (105,6 milyon dolar) ve Fındık içi (99,6 milyon dolar) oldu. Aynı dönemde en çok ithal edilen ürünler Buğday (193,6 milyon dolar), Ham ayçiçeği yağı (138,3 milyon dolar) ve Dane mısır (110,1 milyon dolar) oldu.

En fazla ithal edilen ürün kalemlerinde Rusya-Ukrayna’nın yeri

İthalatta ilk sırada yer alan buğdayın en fazla ithal edildiği ilk 2 ülkenin şu anda savaşta olan Rusya (0,26 milyar dolar) ve Ukrayna (0,13 milyar dolar) olması dikkat çekti. Yılın ilk 2 ayındaki buğday ithalatında bu 2 ülkenin payı %94’ün üzerinde yer aldı. İthalatta 2. sırada yer alan ham ayçiçeği yağında da ilk 2 sırada Rusya (0,25 milyar dolar) ve Ukrayna (0,05 milyar dolar) sıralandı. Yılın ilk 2 ayındaki ham ayçiçeği ithalatında bu 2 ülkenin payı %98,1 oldu.

Türkiye’nin ithalatında ilk 2 sırada yer alan ürünlerde, ithalatın çok büyük bir bölümü şu anda savaş halinde olan Rusya ve Ukrayna’dan yapıldı.

İthalat ve ihracatta ilk sıradaki sektörler

2022 yılı ilk 2 ayına ait dış ticaret verileri sektörlere göre incelendiğinde Bitkisel Yağ (389 milyon dolar), Sert Kabuklu Meyveler (385 dolar), Şeker ve Şekerli Mamuller (377 milyon dolar), Yaş Meyve (360 milyon dolar) ve Balıkçılık ve Su Ürünleri (253 milyon dolar) Sektörleri en fazla ihracat yapan sektörler olarak sıralandı. Toplam ihracatın %41,7’si bu 5 sektör tarafından gerçekleştirildi.

2022 yılı ilk 2 ayında Hayvan Yemi (1.021 milyon dolar), Bitkisel Yağ (630 milyon dolar), Un (459 milyon dolar), Kakao-Çikolata (98 milyon dolar) ile Kahve, Çay ve Baharat Sektörü (81 milyon dolar) sektörleri ise en çok ithalat yapan sektörler olarak sıralandı. Toplam ithalatın %70,4’ü, neredeyse 4’te 3’ü bu 5 sektör tarafından gerçekleştirildi. Bu oranın yüksek olması ve geçmiş dönemlere göre artması, ithalatın az sayıda sektörde yoğunlaştığını gösterdi.

Tek başına Hayvan Yemi Sektörü, 2022 yılının ilk 2 ayında 1.021 milyon dolar hacim ile toplam ithalatın %31,4’ünü, yani neredeyse 3’te 1’ini oluşturdu.

Bitkisel Yağ Sektörü, 2021 yılında 3 milyar doları aşan ithalat ile toplam ithalatın %17,9’unu oluşturmuştu. 2022 yılının ilk 2 ayında ise 630 milyon dolar ile toplam ithalatın %19,4’ünü oluşturdu.

İhracatın arttığı ve azaldığı sektörler

2022 yılının ilk 2 ayında, önceki yılın aynı ayına göre ihracatını değer olarak en fazla arttıran sektörler Bitkisel Yağ Sektörü (197 milyon dolar artış), Un Sektörü (106 milyon dolar artış), Hayvan Yemi Sektörü (76 milyon dolar artış), Bakliyat Sektörü (64 milyon dolar artış) ve Beyaz Et Sektörü (62 milyon dolar artış) oldu.

Aynı dönemde ihracatın gerilediği sektörler Sert Kabuklu Meyveler Sektörü (27 milyon dolar düşüş) ve Kahve, Çay ve Baharat Sektörü (4 milyon dolar düşüş) oldu.

2022 yılının ilk 2 ayında, önceki yılın ayına göre ithalatı değer olarak en fazla artan sektörler Hayvan Yemi Sektörü (455 milyon dolar artış), Bitkisel Yağ Sektörü (100 milyon dolar artış); Un Sektörü (40 milyon dolar artış), Kahve, Çay ve Baharat Sektörü (26 milyon dolar artış) ve Nişasta Sektörü (11 milyon dolar artış) oldu.

Aynı dönemde ithalatı en çok düşen sektörler Pirinç Değirmenciliği Sektörü (57 milyon dolar düşüş), Canlı Hayvan Ticareti Sektörü (47 milyon dolar düşüş), Kakao ve Çikolata Sektörü (36 milyon dolar düşüş), Tohumculuk Sektörü (27 milyon dolar düşüş) ve Makarna Sektörü (24 milyon dolar düşüş) oldu.

Dış ticarette öne çıkan ülkeler

2022 yılının ilk 2 ayına ait dış ticaret verileri ülkeler bazında incelendiğinde en çok ihracat yaptığımız 5 ülke Irak (589 milyon dolar), Almanya (275 milyon dolar), ABD (271 milyon dolar), Rusya (209 milyon dolar) ve İtalya (169 milyon dolar) oldu. Bu 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatımızın %35,8’ini oluşturdu.

Ülkelere göre en çok ihraç ettiğimiz ürünler Irak için un, tavuk eti, konserve domates; Almanya için fındık içi, ambalajlı fındık, fındık püresi; ABD için elma suyu, soya fasulyesi ve sakızlı jöleli şekerler oldu.

Ülke bazında ithalat verileri incelendiğinde, 2022 yılının ilk 2 ayında en fazla ithalat yaptığımız ülkeler Rusya (749 milyon dolar), Ukrayna (512 milyon dolar), ABD (310 milyon dolar), Malezya (184 milyon dolar) ve Almanya (126 milyon dolar) oldu. Bu 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın %57,9’unu oluşturdu.

Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı ilk 2 ülkenin, şu anda savaşta olan Rusya ve Ukrayna olması dikkat çekti. Bu 2 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın %38,8’ini oluşturdu.

İthalatta öne çıkan ürünler Rusya için buğday, ham ayçiçeği yağı ve arpa; Ukrayna için dane mısır, buğday ve arpa; ABD için soya fasulyesi, etilen glikol ve DDGS (kurutulmuş damıtık tahıl ve çözünür maddeleri) oldu.

Tüm verileri incelemek için tıklayın

Kaynak: www.gidahatti.com