Kırmızı ete yüzde 10 zam
Ramazan’a birkaç gün kala ete bir zam daha geldi. Dana karkasın toptan kilo fiyatı 5 lira arttı. Buna göre perakende de etin kilosu yüzde 10 dolayında zamlandı. Perakendeden sonra toptan satışlarda da kırmızı et fiyatlarının 3 haneli rakamları göreceği ifade edildi.
27.11.2021 tarihinde, toptancının dana karkası perakende esnafına kilosu 49 liraya verirken, 29.12.2021 de 61 liraya çıktı. Ocak ile Mart 2022 arasında et fiyatları toptanda yüzde 20-25 oranındaki artışla 80-85 lira bandına geldi. Bugün de yapılan yeni zamla, dana karkasın kilosu 90 liraya ulaşırken 31 Mart itibariyle yeni fiyatlar geçerli olacak. Perakendedeki mevcut fiyatların üzerine 10-15 lira civarı zam olarak yansıyacak.
Dana, koyun ve tavuk eti gelen son zamlardan sonra temel tüketim gıdası olmaktan çıktı. Esnaf et satmak yerine, fiyat tabelalarını yap- boz tahtasına çevirdi. Halkın büyük bir kesimi, zorunlu olarak sağlıksız yaşamak ve vejetaryen olmakla karşı karşıya kaldı. Kasap, sakatat ve market esnafı, esen zam rüzgârının durmayacağı kanaatiyle, çeşitli stratejilerle günü kurtarma çabası içine girdi. Önceki yıllarda yüzde 20 karla çalışan kasap esnafı, artan masraflar sebebiyle yüzde 40 ile çalışmak zorunda kaldı.
Altı ay sonra kırmızı et krizi kapıda
Sürekli artan fiyatlardan dolayı kasapların yanı sıra et kesimcisi ve dağıtıcısı olan tüccarda dertli. Girdi maliyetlerinin yükselmeye devam etmesi karşısında fiyatların artmaya devam edeceğinin altını çizen tüccarlardan Yücelen Et firmasının yetkilisi Erkan Diler, “Bayrama kadar kırmızı ete, 5-6 lira daha zam gelecek gibi gözüküyor. Arz ve talep dengesi piyasa şartlarını belirliyor. Ocak ve Mart 2022 arası perakendede olduğu gibi, toptanda da yüzde 10-15 civarında satışlar düştü. Toplu alım yapan yemek haneler, cateringler ve restoranlar gibi yerler etleri daha çok alıyor ve piyasayı onlar kurtarıyor. Hayvan varlığında sıkıntı yok ama dana yerine maalesef ki süt veren damızlık inekler kesiliyor. Aslında inek kesimi yasak ama bir şekilde yolu bulunuyor. Buda bizleri üzüyor. Böyle giderse, 6 ay içinde et krizi kapıda demek” açıklamasında bulundu.
Zamlar artık kabak tadı vermeye başladı
Her sene ramazan öncesinde fiyat artışlarının olduğunu fakat haftasında da normale döndüğünü söyleyen, Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Fazlı Yalçındağ, “Her üründe olduğu gibi etinde fiyatı yükseliyor. Her sene ramazan ayında kasaplar olarak elimizden gelen fedakârlığı yapıyoruz. Vatandaşın satın alma gücüde bizim oluşturduğumuz bir politika olmadığı gibi, fiyat artırımı da elimizde olan bir şey değil. Müşteri kasaba geliyor, kıyma ne kadar diyor ve gidiyor. Demek ki burada bir rahatsızlık var. Artık zamlar kabak tadı vermeye başladı. Bir kısır döngü içerisine girdik” şeklinde konuştu.
Türkiye’de dana karkas etinin 85-90 lira arasında olma nedenlerinden birinin de, ete gelen 1 lira zammın Kars’ta ki dananın fiyatını 500 lira daha artırdığına dikkat çeken Yalçındağ,” Bundan kimsenin haberi yok. 85 liraya karkas eti aldığımızda kıyma 105-110 liraya geliyor ve para kazanmıyoruz. Bu 90 liraya çıktığında 130-140 lira olacak. Karkasta maliyetinin yüzde 50 si kadar masraf yükü var. Yüzde 20 kemik, yüzde 20 işletme maliyetleri, yüzde 10 da firesi ve ambalaj maliyeti gibi. Çok şükür ki KDV yüzde 1 e indirildi. Buda olmasa yandık. Herkes dükkâna kilidi vurup, geçer giderdi.”
