Fındık Bahçelerinde Mayıs Böceği Mücadelesi

Samsun’da fındık bahçelerinde ekim ayı çalışmaları ile mayıs böceği mücadelesi yapılıyor. Samsun İl Tarım VE Orman Müdürlüğü’nün yaptığı çalışmalar il Müdürü İbrahim Sağlam tarafından açıklandı. İl Müdürü Sağlam;”Üreticilerimizin önemli bir gelir kaynağı olan Fındık bahçelerine gerekli itinayı göstererek bakımını sağlamaları gerekmektedir. Bu perspektifte, üreticilerimizin fındık yetiştiriciliğinde Ekim ayı bakım çalışmalarını geciktirmeden ve mayıs böceği mücadelesini yukarıda anlatıldığı gibi tekniğine uygun biçimde yapmaları gerekmektedir. Öncelikli olarak çevre ve insan sağlığını gözeten kültürel önlemler ve mekanik mücadele yöntemlerini uygulamak suretiyle mayıs böceği mücadelesinin yapılması gerekmektedir. Üreticilerimiz, düzenli olarak ve sık aralıklarla bahçelerini kontrol etmeleri halinde, hastalık ve zararlılara karşı en başından ve henüz yaygınlaşmadan gerekli tedbirleri alabileceklerdir.”dedi.

Ekim ayındaki tarımsal faaliyetler ve Mayıs Böceği ile ilgili çalışmalar konusunda daha detaylı bilgi için yetiştiricilerin İl/ İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerinin ilgili birimlerine başvurmaları gerektiğini ifade eden Sağlam’ın bu faaliyetlere ve Mayıs böceği ile ilgili mücadele yöntemleri konusundaki açıklamaları şu şekildedir.

-Mayıs böceği mücadelesi için Ekim ayı ortalarına kadar toprak ilaçlaması yapılabilir.

-Bakteriyel yanıklık hastalığı mücadelesine yönelik ilaçlama yapılır.

-Fındık ocaklarında budama ve kök sürgünü (ışkın) temizliği başlar.

-Hasat artığı ve dökülen yapraklar temizlenerek bahçeden uzaklaştırılır.

-Fındık bahçelerinde analiz amaçlı toprak numuneleri alınır.

Mayıs böceği erginleri 2,5- 3,0 cm boyunda, genellikle kızıl kahverengi görünüştedir. Yumurta oval, krem renginde ve 2 mm boyundadır. Larvalar kıvrık, tombul ve beyazdır. Tam gelişmiş larvanın boyu 4–4,5 cm kadardır. Larva halk arasında “kadı lokması” veya “manas” olarak isimlendirilir. Pupa koyu kahverengi renklidir.

İlkbaharda genellikle Nisan ve Mayıs aylarında toprak sıcaklığının 12 °C ve toprak neminin de % 15 – 25 civarında bir seviyeye ulaşması ile önce ergin erkekler sonra dişiler topraktan çıkar. Çıkış 18-20 gün devam eder. Güneş battıktan sonra uçuşarak ağaçlar üzerine konar ve bitkilerin yaprak ve çiçekleri ile beslenirler. Erginler topraktan çıktıktan 15- 30 gün sonra yumurtlama olgunluğuna gelirler ve tepelerden alçaklara doğru yumurtlama uçuşu başlar. Çiftleşen dişiler yumurtalarını özellikle 2- 3 yıl işlenmemiş ve üzeri hafif otlanmış bahçelerde, toprağın 15- 25 cm derinine, 25- 30’luk gruplar halinde koyarlar.

Bir dişi ortalama 60 yumurta bırakır. Yumurtaların kuluçka süresi ortalama 30 gündür. Çıkan larvalar toplu halde yaşayıp otların köklerini kemirir ve 2 ay sonra gömlek değiştirerek ikinci dönem larva olurlar. İkinci dönem larvalar birbirinden uzaklaşır ve oburca beslenirler. Sonbaharda kışı geçirmek üzere toprağın derinliklerine inerler. Bu derinlikte Karadeniz Bölgesi için nemden çok toprak sıcaklığı etkilidir. Bu derinlik fındıkta yaklaşık 50 cm kadardır. Mart ve Nisan’a kadar devam eden hareketsiz dönemden sonra önemli zararlar yapacak bir beslenme başlar ve Haziran ayı başlarına kadar devam eder.

Daha sonra bir gömlek daha değiştirerek üçüncü dönem larva haline gelirler. Üçüncü dönem larva süresi 1 yıldır ve bu dönemde önemli zararlar yapar. Kışı toprağın 60 cm kadar derinliğine inerek geçirirler. Temmuz ayında toprak yüzeyinden 15- 35 cm derinde topraktan bir yuva içerisinde pupa olurlar. Eylül ayında ergin hale geçen pupalar yuvayı terk etmeyip ertesi ilkbahara kadar burada bulunurlar. Üç yılda bir döl verir. Erginler yaprak ve çiçekler üzerinde beslenerek zarar yaparlar. Yoğun olarak bulundukları meyve ve orman ağaçlarını yapraksız bırakabilirler. Fakat zifin (Orman Gülü) bitkisinin fazla bulunduğu yerlerde bu çiçekleri tercih etmelerinden dolayı kültür bitkilerinde zararlı durumuna geçmezler.

Larvalar, ilk dönemlerinde toprak yüzeyine yakın otların kökleri üzerinde beslendiklerinden fındıktaki zararları çok önemli değildir. Fakat ikinci döneme geçen larvalarda gelişme hızlanır ve buna bağlı olarak ta, aldıkları besin miktarı artar. Aynı zamanda daha derinlere indiklerinden, ot köklerinden uzaklaşıp fındık kökleriyle beslenmeye başlarlar. Fındıkta 1 cm çapına kadar olan köklerini kolayca koparıp kökleri tahrip ederler. Daha sonra oluşan cılız sürgünler yaz sıcaklarında hemen kurur. Larvaların üçüncü dönemdeki zararı ikinci dönemdekinden daha şiddetlidir. Bazı bahçelerde % 50 dolaylarında zarar yaptığı saptanmıştır. Mayıs böceği larvalarının köklerde ve ocaklardaki zararı tüm fındıklıklarda yaygın olarak görülür. Ancak lokal alanlarda mücadeleyi gerektirecek yoğunluktadır.

Erginler görüldükleri zaman toplanıp öldürülmelidir. Civarda zifin bitkisi varsa, erginler bu bitkinin çiçekleri üzerinde toplandıklarında yakalanıp öldürülmelidir. Bahçelerin işlenmesi sırasında, larvaları toplayıp öldürmek, yoğunluğun düşmesi bakımından önemlidir. Fındık bahçelerinde kullanılan hayvan gübresi ve zuruf artıkları ile zararlıyı fındık bahçelerine bulaştırmamak ve popülasyonlarını arttırmamak için, bu tip gübre ve artıklar açık alanlarda uzun süre bekletilmemelidir. Bu zararlının temiz bahçelere bulaşmasının en önemli nedenlerinden biri de farkında olmadan bulaşık olan hayvan gübrelerinin kullanılmasıdır. Bu nedenle farklı yerlerden alınan hayvan gübrelerinin kullanılması durumunda bu zararlı bakımından temiz olduğundan emin olunduktan sonra bu gübreler uygulanmalıdır.

Kimyasal Mücadele İlaçlama Zamanı: Zarar görülen bahçelerde kimyasal mücadeleye karar vermek için larva yoğunluğunun tespit edilmesi gereklidir. Bunun için 25 cm’ye kadar toprak derinliğinde larva aranır. Yoğunluk kısa mesafelerde büyük değişiklik gösterebildiğinden örneklemelerde buna dikkat edilmelidir. Örneklemelerde 50×50 cm boyutlu çerçeveler kullanılır. Bahçe büyüklüklerine göre örnekleme sayıları belirlenir. Bunun için;

1-10 da büyüklükteki bahçelerde 16 çerçeve,

11-30 da büyüklükteki bahçelerde 24 çerçeve,

30 da’dan büyük bahçelerde 32 çerçeve atılır. Çerçeve içindeki toprak 25 cm derinliğe kadar alınıp, içindeki larvalar sayılır. Elde edilen rakamlardan 1 m²’deki ortalama larva sayısı bulunur. Eğer 1 m²’de (4 çerçeve) 3 veya daha fazla larva bulunursa kimyasal mücadeleye karar verilir. Kimyasal mücadele larvalar toprak yüzeyine yakınken, ilkbaharda Mayıs-Haziran aylarından itibaren Ekim ayı ortasına kadar olan süre içinde yapılabilir. Hava sıcaklığı henüz uygun durumdayken ve larvalar toprak yüzeyine yakınken ve toprak bu aylarda, ilacın karıştırılması için en uygun durumda iken; Fındık ocak başına tavsiye edilen ilaç miktarı 10 lt su ile karıştırılarak taç izdüşümüne verilir.