İYİ Partili Kahveci: TMO hububat piyasasını iyi yönetemedi faturasını çiftçi ve tüketici ödeyecek!
İYİ Parti Tarım ve Kırsal Kalkınmadan Sorumlu Başkan Yardımcısı Ergin Kahveci, TMO’nun hububat piyasasında süreci iyi yönetemediğine dikkat çekerek, “Bu zafiyetlerin faturasını maalesef sadece çiftçiler, tarım sektörü değil, yakın zamanda tüketiciler de hissetmeye başlayacaktır” dedi.
İYİ Parti Tarım ve Kırsal Kalkınmadan Sorumlu Başkan Yardımcısı Ergin Kahveci, ülkede hububat piyasasının çiftçiler lehine regülasyonu, bitkisel ve hayvansal ürünlerin yani kısaca tarımsal ürünlerin sürdürülebilirliğini, sektör lehine dengeleme-düzenleme-denetleme görevini üstlenen TMO’nun yanlış ve doğruları iç içe geçirme maharetine devam ettiğini belirterek, “TMO ne kuraklık sürecini, ne rekolte tahminini, ne piyasa fiyatlarını, ne stok-ihtiyaç ve ithalat süreçlerini, ne un-makarna-yem sanayinin tahıl ihtiyaçlarını, ne DİR kapsamında ihtiyaç olan ithalat süreçlerini doğru ve olması gerektiği gibi yönetememiştir. Bu zafiyetlerin faturasını maalesef sadece çiftçiler, tarım sektörü değil, yakın zamanda tüketiciler de hissetmeye başlayacaktır” dedi.
Konuyla ilgili olarak yazılı bir açıklama yapan Kahveci, şunları kaydetti: “Kuraklıkla beraber ciddi rekolte sorunu yaşayan, gerek Buğday ve gerekse de Arpa’da ciddi yeterlilik sıkıntısına giren ülkemizin bu süreci sağlıklı yönettiğini söylemek mümkün değil. Bütün desteklerimize, uyarılarımıza ve taleplerimize rağmen; tamam bu defa bizi anladılar ve doğru bir şey yapacaklar diye beklerken yine yanlış yaptıklarını görmek bizleri fazlasıyla üzüyor. O yüzden bilemediğimiz bu mahareti için TMO’ya “doğrudan, yanlışı çıkarmada mahir” bir kurum demek durumundayız. Elbette ki bunun müsebbibi kurumun kurumsal kimliği değil, yönetim erk’idir.
Hasat başladıktan sonra açıkladıkları fiyatlar şöyleydi:
Ekmeklik Buğday 2.250 TL/tonek
Makarnalık Buğday 2.450 TL/ton
Arpa 1.750 TL/ton
Peki, güncel piyasa fiyatı ne?
Konya Ticaret Borsasından bakalım:
Ekmeklik Buğday ortalama 2.761-2.893 TL/ton
Makarnalık Buğday 3.054-3.215 TL/ton
Arpa 2.577 TL/ton
Şimdi bir bakalım kurumun tahmin ve piyasaya yön verme başarısı ne olmuş?
Ekmeklik Buğday’da ortalama %25,6
Makarnalık Buğday’da ortalama %28
Arpa ‘da ise %47 negatif sapma olmuş.
Yani kurum fiyatları korumayı boş verin, fiyatları takip bile edememiş; piyasa kurumu takmamış.
Şimdi gelelim aşağıya duyurusunu eklediğimiz hasat sonu stok satışlarına:
Öncelikle bu satışların hasat sonuna bırakılması yanlıştı. Çünkü hasat sonu fiyatın ne olacağı bilinemiyor, tahmin edilemiyordu. Piyasa panik halinde idi ve kurum buna karşı konjontürel fiyat ve stok satışı-alış politikası geliştirmemişti. Hal böyle olunca küçük çiftçi elindeki ürünü elden çıkarmak, stokçulara ve alıcılara karşı savunmasız kalmak zorunda kaldı. Yani küçük çiftçi kurum eliyle alıcılara dövdürüldü. Onlara sopa gösterilmiş oldu. Ve küçük çiftçi ürününü elinden çıkardı. Görünen piyasa değerlerine göre sırasıyla %25,6-%28-%47 zarar etti. Ya da ürününü ucuz satmak zorunda kaldı. Ürünün bu fiyatlara gelmesi ise ayrı bir zaafiyet idi. Piyasanın düşmesi ne kadar yanlış ise piyasanın aşırı yükselmesi de bir o kadar yanlış/çiftçinin aleyhinedir. Kısa vadede tersi düşünülse bile süreç içinde maalesef durum budur.
Peki, TMO 800.000 ton hububatı kaç TL’den satacak?
Burada dikkat edilmesi gereken husus bu satışın sübvanse edilen satış olmasıdır. Yani, maliyetine değil indirimli, kamusal finansman içeren, ucuz ya da indirimli satış olmasıdır. Bu satış kararı gelinen aşamada doğru bir karardır. Sübvansiyonlu satış yanlış değildir. Yem ve bulgur sanayine, kırmızı ve kanatlı besi yetiştiricilerine bu satışların yapılması doğrudur. Ancak kesinlikle, bu satışların ürün fiyatları içindeki payı ve bunun mamul üründeki etkisine dair tedbir-önlem-karar ve kontrol mekanizması kurulmalıdır.
Sübvansiyonlu satış tutarları dahi açıklanan fiyatlardan en az %6 en fazla % 44 ortalama olarak daha fazla yani daha pahalıdır. Ve TMO hala ülkenin un ve makarna sanayinin kullanacağı yaklaşık 7,5-8 milyon ton Buğdayı temin etmek durumunda. Eğer bu rolü üstelenmeyecekse firmalara kendi ithalatlarını yapmasının önünün açılması gerekirdi. Bu miktarlarla beraber yeterliliğimiz için ihtiyaç duyulan ve kuraklık nedeniyle eksilen toplam 13-14 milyon ton Buğday ithal etmek zorundayız.
Yine 3-3,5 milyon ton Arpa ithalatı yapmak durumundayız ve bu ithalatların çok azını yapabildik. Oysa ithalatın Temmuz-Ağustos döneminde tamamlanması için vargücümüzle uyardık. Fakat dinletemedik. Açıklanan ve sonuçlanan ihalelere göre henüz ihtiyacın % 20’si yapılabilmiş durumda. Ne yazık ki bu süreçte 260 $/ton seviyelerine inen fiyatlar Buğday için 330, Arpa için 300 $’ların üzerine çıkmış durumda.
Sonuç olarak; TMO ne kuraklık sürecini, ne rekolte tahminini, ne piyasa fiyatlarını, ne stok-ihtiyaç ve ithalat süreçlerini, ne un-makarna-yem sanayinin tahıl ihtiyaçlarını, ne DİR kapsamında ihtiyaç olan ithalat süreçlerini doğru ve olması gerektiği gibi yönetememiştir. Bu zafiyetlerin faturasını maalesef sadece çiftçiler, tarım sektörü değil, yakın zamanda tüketiciler de hissetmeye başlayacaktır.”
TARIMDANHABER
