TÜRKTOB Başkanı Akcan: Tohumsuz tarım yapamazsınız, destekler artmalı

Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB) Başkanı Savaş Akcan, sertifikalı tohum kullanım desteklerinin maliyet artışları karşısında yetersiz kaldığını belirterek, “Sertifikalı tohumda üretim, fidanda ise hem üretim hem kullanım destekleri hiç artmıyor. Bu desteklerin artmasını istiyoruz” dedi.

Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB) Başkanı Savaş Akcan, Türkiye’nin tohum ve fidede dışa bağımlılığı bulunmadığını, bu alanda ihtiyacın tamamını karşılayabildiklerini söyledi. Düzenlediği basın toplantısında sektörün ihracatta da başarı sağladığını belirten Akcan, buna karşılık son dönemde maliyet artışları nedeniyle sektörün zorlandığını ancak çiftçilere verilen destekteki artışın yeterli olmadığını belirtti.

Akcan, “Tohumculuk sektörü olarak girdi maliyetlerindeki artışı en az oranda satış fiyatlarına yansıtan sektörüz. Son bir yıldaki artış oranımız, girdi maliyetlerimizin artışının ortalamasının 3’te 1’i kadar. Tohum ve diğer dikim materyallerine son bir yılda yüzde 66 zam geldi. Tarım ve Orman Bakanlığı özellikle son 2 yılda buğday, arpa, kuru fasulye, mercimek, nohut ve patates gibi ürünleri yetiştiren çiftçilere verdiği sertifikalı tohum kullanım desteklerini artırdı. Oransal olarak baktığımızda bu artışlar yüzde 50 ila yüzde 108 olarak değişiyor ancak dekara başına 50 – 60 TL’lik desteklerden söz ediyoruz. Maliyet artışları karşısında bu destekler yetmiyor. Sertifikalı tohumda üretim, fidanda ise hem üretim hem kullanım destekleri hiç artmıyor. Bu desteklerin artmasını istiyoruz.” dedi.

Sektörün sertifikalı tohum üretiminin 2021 yılı sonunda 1 milyon 325 bin ton seviyeye ulaştığını bildiren Akcan, TÜRKTOB’un kurulduğu 2008 yılından bu yana artışın yüzde 800 olduğunu vurguladı.

Sertifikalı tohum yanında, fide, fidan ve süs bitkisi üretiminde de artış olduğunun altını çizen Akcan, 2021 sonunda meyve fidanı üretiminin yıllık 279 milyon adet, sebze fidanı üretiminin de 5,5 milyar adede yükseldiğini, süs bitkisi üretiminin de 1,7 milyar adete ulaştığını açıkladı.

Tohum üretiminin yüzde 90’ının, tescil edilmiş tohumların ise yüzde 77’sinin özel sektörün sahibi olduğunu kaydeden Akcan, gelinen seviye itibarıyla Türkiye için dışa bağımlılıktan söz edilemeyeceğini vurguladı. Akcan, devamında şunları söyledi: “Yerli ve milli üretimimizin, ihtiyacımızı karşılama oranı, stratejik ürünlerde yüzde 100’ün üzerinde, diğer ürünlerde ise yüzde 100’e çok yakındır. Tabii ki dış pazarın isteklerine uygun üretim yapıp ihraç edebilmek için ülkemizde üretemediğimiz tohumları ithal ediyoruz. Bugün tohumculuk sektörlerini bizden yüz yıl önce geliştirmeye başlamış ülkeler için de aynı şey geçerli. Ancak ‘dışa, ithalata, ya da bazı ülkelere bağımlılık’ gibi bir durum söz konusu bile değil.”
Sektörün 2018’den itibaren dış ticaret fazlası verdiğini belirten Akcan, 2022 yılının ilk 9 ayında tohum ihracatının 150,8 milyon dolar, ithalatımız ise 137,8 milyon dolar olarak gerçekleştiğini, ihracatın ithalatı karşılama oranının 2021 sonunda yüzde 130 olarak gerçekleştiğini kaydetti. Akcan, “Bugün 121 ülkeye tohum ihracatı yapıyoruz ve bu ülkelerin içinde tohumculukta dünya lideri olan ABD, dünya ikincisi olan Çin, üçüncüsü olan Fransa da var. İhracat yapmadığımız Avrupa ülkesi yok. Türk cumhuriyetleri, Orta Doğu, Körfez Ülkeleri ve Afrika’ya 2021 yılı sonu itibarıyla 350 milyon dolarlık ürün sattık.” dedi.

Tarımın stratejik öneminin son dönem gelişmelerle bir kez daha fark edildiğini, gelecekte iklim değişikliği, kuraklık gibi risklerin devam ettiğini aktaran Akcan, “Milli ekonominin temeli tarım, tarımsal üretimin en önemli ve stratejik ögesi ise tohumdur. O zaman tohumu ve tohumculuk sektörünü de aynı bakış açısı ile değerlendirmek gerekiyor.” dedi. Akcan, birliğin 71 bin üyeye ulaştığını bildirdi.

Sertifikalı tohumlara yönelik çeşitli eleştirel söylemler olduğunu, bu tür tohum kullanımının çok uluslu şirketlere ve büyük marketlere bağımlılık yaratacağının söylendiğini da hatırlatan Akcan, uzun vadede bitkisel ürün üretiminin artışının sağlandığını, bu tür tohum kullanımıyla verimin yükseldiğini savundu.