Zamların ardı arkası kesilmiyor: Un ve makarnaya büyük zam
Döviz kurunun hızlı yükselişiyle TL’de yaşanan değer kaybı gıda fiyatlarını vurmaya başladı. Ardı arkası kesilmeyen zamlara yenileri eklendi. Un ve makarnaya gelecek büyük zamla birlikte 1 kilo un 12, bir paket makarna 5 TL’yi aşacak.
Temel gıda maddelerindeki zamlara her gün bir yenisi ekleniyor. Buğday fiyatlarının küresel piyasalarda son 9 yılın rekorunu kırması, yurt içinde kuraklık nedeniyle buğday üretiminin ciddi şekilde azalması ve TL’de görülen tarihi değer kayıpları un, makarna ve ekmek fiyatlarını vurdu.
Ülke genelinde bilinen bir un markasının fabrika satış temsilcisinin aktardığına göre, 2021 Ocak’ta 150 TL olan 50 kilo unun toptan fiyatı kasım ayı itibarıyla 300 lirayı buldu. Bu fiyata döviz kurundaki son rekordan sonra 45-55 TL arasında yeni bir zam daha eklendi. Unun toptan fiyatı yılın ilk 11 ayında yüzde 136 zamlanmış oldu.
Sözcü.com.tr’den Gamze Bal’ın haberine göre, toptan fiyatlarda yaşanan bu hareketliliğin fiyat listelerine gelecek ay yansıması, bu durumun perakende un fiyatlarını da yüzde 48’e kadar artırması bekleniyor.
Buğday piyasasında yaşanan hareketlilikler ve kur krizinin un fiyatlarını etkilemesi, fırıncının ekmekteki zam taleplerini artırmasının yanı sıra makarna fiyatlarının da en az yüzde 15 zamlanmasına yol açacak.
BİR KİLO UN 12.60 TL’YE ÇIKACAK
Konuştuğumuz un sanayicileri, aralık ayından itibaren bir kilo unun yerel marketlerde 9.5 TL, ulusal marketlerde ise 12.60 TL’ye kadar çıkacağını aktardı. Ulusal marketlerde bir kilo un fiyatı, 2021 Kasım itibarıyla 8.5 TL civarında seyrediyor.
Gelecek aylarda un fiyatlarındaki seyrin nasıl şekilleneceği ise büyük bir belirsizlik…
Bir un sanayicisi, normal şartlarda buğdaya harmandan sonra aralık ayının sonu ile ocak, şubat aylarında zam geldiği bilgisini vererek şöyle diyor: “Durumun vehameti buradan anlaşılabilir. Daha zam dönemi gelmeden bu kadar fiyat artışı yaşandı. Fiyatların duracağını da sanmıyorum. Önce dolardaki artışı durdurmaları, dolar/TL’nin 10 seviyelerinde dengelenmesi gerek.”
ŞİMDİ 340-355 TL’YE ÇIKTI
Yıllardır un sanayinin içinde olan, ülke genelinde bilinen bir un markasının fabrika satış temsilcisinin, şu değerlendirmesi dikkat çekti:
“Geçen sene bu dönemlerde en ucuz ekmeklik buğday unu 130-149 TL’ye alınabiliyordu. Şimdi 340-355 TL’ye çıktı. Kimse bu kadar artmasını beklemiyordu. Tahmin, öngörü yapılamayan bir dönemdeyiz. Bir kumar, bir at yarışı gibi bir durumun içindeyiz.”
“YERİNE YENİSİNİ KOYMAK ZOR”
Diğer yandan, bazı marketlerde şeker, yağ ve kahveden sonra unun da kotalı satıldığını anımsatan yetkili, “Unun fabrikadan çıkışı da kotalı çünkü” diyor:
“Dört günde bir zam yapar hale geldik. Ürünü satsak, yerine yenisini koymak zor. O yüzden tanıdığımız, bildigimiz müşterilere satış yapıyoruz. Yeni müşteriye mal vermiyoruz. Krizden ziyade kaos ortamı var.”
“EKMEK 3 TL OLMALI”
İstanbul Ticaret Odası (İTO)12 No’lu Ekmek Un ve Unlu Mamuller Meslek Komitesi Başkanı Hasan Demir ise, un fiyatlarındaki ciddi zamları toptancılarla perakendeciler yansıtırken, ekmek fiyatlarına kendileri karar veremediği için fırıncıların yansıtamadığını, bunun da mağduriyet oluşturduğunu söylüyor.
