Uzayda yetişen ilk sebze
Mehmet Yalçınkaya
Bu hafta patatesin bilinmeyenlerini konuşacağız. Yüzde 80’i su olan bu ürün, uzayda yetişen ilk sebze oldu. NASA, uzun uzay yolculukları için astronotları ve uzayda kurulması düşünülen kolonileri beslemek için bu patatesi kullandı. Patates, ilk olarak güney Peru’da yenilebilir hale getirildi.
Peru’da 200 çeşit yenilebilir patates var. Büyümek için çok özel koşullara ihtiyaç duymayan patates, günümüzde en çok Çin’de yetişiyor. Gübre ve kimyasal ihtiyacı çok az olan bu sebze, buğday, pirinç ve mısırdan sonra sofralarda en çok kullanılan temel besin. Ancak yeşile dönmüş ya da filizlenmiş patatesin sağlığa zarar verebileceğini unutmayın. Loş yerde saklanmayan patates içindeki B ve K vitaminini yitirir.
MARIE ANTOINETTE’İN PATATES AŞKI
Kıtlık döneminde halka, “Ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler” diyen ve Fransız ihtilali sonucu 1793’de idam edilen, Fransa Kralı 16. Louis’nin eşi, Kraliçe Marie Antoinette’yi bilirsiniz. Eskiden sadece hayvan yemi olarak kullanılan patates, kuraklık nedeniyle açlığa ve hastalığa yol açtığı dönemde, Marie Antoinette, bilim insanlarını toplar ve bilinen tahıllara eşdeğer bir ürün bulunması için derhal araştırma yaptırır.
Devrin botanik uzmanı Antoine Augustin Parmentier, uzun çalışmalar sonucu, o zamana kadar domuzlara yem olarak verilen patates yumrusunu geliştirir ve insanlar için kullanılabilir gıda olarak Fransız ilim akademisinin onayına sunar. Bu ürün kabul gördükten kısa bir süre sonra süratle üretime geçilir.
ÖDEMİŞ PATATESİYLE ÖZEL BİR TARİF: DİL BALIĞI MANTO
(Bir porsiyon)
MALZEMELER:
220 gr. dil balığı
Yarım limon
30 gr. tereyağı
10 ml. zeytinyağı
30 gr. un
Bir dal taze kekik
Üç yaprak taze ada çayı
PATATES SALATASI:
100 gr. bebek Ödemiş patatesi
50 gr. mini kiraz domates
Yarım kırmızı soğan
4 gr. frenk soğanı
10 gr. endivyen marulu
PATATES SALATASI SOSU:
5 ml. balık sosu
20 gr. hardal
30 gr. mayonez
10 mg. zeytinyağı
Yarım lime
Bir diş sarımsak
Tuz
Taze çekilmiş tane karabiber
Garnitür
Turp filizi
YAPIM AŞAMALARI:
Dil balığının derisini alın. Patatesleri kaynar suda 10-12 dakika boyunca haşlayın. Süzün, soğuk suyla soğutup ikiye bölün. Bir kapta haşlanan patatesleri ve sebzeleri karıştırın. Ayrı bir kapta sos malzemelerini karıştırıp sebzelerle birleştirin. Tekrar karıştırın ve buzdolabına alın.
Tavaya zeytinyağını gezdirin. Dil balığını tavaya alın. Ada çayı ve taze kekiği ilave edip altını kısın. Tereyağını ve limon suyunu tavaya ekleyin. Mantolama tekniğiyle dil balığını beş dakika boyunca pişirin. Dil balığını tabağa alın, tavada kalan sosu az miktarda üzerine gezdirip turp filizlerini serpin, ayrı bir tabağa patates salatasını alıp servis edin.
