Tütün üreticileri ‘alım-satım sözleşmesi’ne tepkili

Mustafa Çakır
Türkiye’de tütün üretimi TEKEL’in özelleştirilmesi sonrasında düşüşe geçti. Firmalar tarım kesiminin en yoksullarından tütün üreticilerine maliyetin altında, 50-55 TL bandında fiyat önermeye hazırlanıyor.

Tütün üreticileri tarım kesiminin en yoksul kısmını oluşturuyor. En önemli sorunlardan biri ise sözleşmeli üretim. CHP Manisa Milletvekili Vehbi Bakırlıoğlu, firmalar ile üreticiler arasında düzenlenen “tütün alım-satım sözleşmesi” hazırlanmasında firmaların söz sahibi olduklarını söyledi.

“BAKANLIKTA DA YOK”

Tütün üreticilerinin bu sözleşmelerin önemli bir kısmına müdahil olamadıklarına, verilen fiyat ve miktarı kabullenmek zorunda kaldıklarına işaret eden Bakırlıoğlu, şöyle konuştu: “Tütün ekimi yapan çiftçilerin hepsi sözleşme imzalamışlar fakat ellerinde bir tane sözleşme örneği yok. İşin daha vahimi bu sözleşmelerde fiyat yazmıyor. Yani bu sözleşmeye göre üretim yapan çiftçi tütünü kaç liradan satacak belli değil. Üç nüsha düzenlenmesi gereken sözleşmenin bir nüshasının üreticide kalması lazım. Bir nüshanın ise Tarım ve Orman Bakanlığı Tütün ve Tütün Mamulleri Daire Başkanlığı’na verilmesi gerekli ancak bakanlığa bile hâlâ tek bir sözleşme teslim edilmemiş. Üretici sözleşmeye imza atmış, avans almış, senet imzalamış ancak elinde sözleşme yok.”

MALİYETİN ALTINDA

Bakırlıoğlu, “Üretici, tütün fiyatının ne kadar olacağını bilmiyor. Hepsinden önemlisi yarın bir anlaşmazlık halinde mahkemeye sunacakları belge yok” diye konuştu. Bakırlıoğlu, ziraat odasının yaptığı analize göre tütünde maliyetin 60 lira olduğunu, buna karşın tütün şirketlerinin 50-55 lira arasında fiyat vereceğinin konuşulduğuna dikkat çekti. Gübrenin yüzde 350, işçiliğin yüzde 100, zirai ilacın ortalama yüzde 200, mazotun yüzde 250 arttığına işaret eden Bakırlıoğlu, üreticinin zarar edeceğini dile getirdi.
“ÇİFTÇİ ZORDA”
Geçen yıl bir kilo tütün parasıyla beş litre mazot alınırken eğer fiyatlar 50-55 lira civarında kalırsa ancak 2.5 litre mazot alınabileceğini kaydeden Bakırlıoğlu, “Tarlalar hazırlandı, tütün fideleri dikilmeye başlandı ancak üretici henüz fiyatı bilmiyor. Maliyetlerin yüksekliğinden zor günler geçiren tütün üreticileri bu yıl 75-80 lira fiyat bekliyor” dedi. “Çiftçiler, uluslararası tütün firmalarının insafına terk edilmiş. Böyle giderse seneye tütün üretecek çiftçi bulamayacağız. Sözleşmeli tarım çiftçinin aleyhine bir sisteme dönmüş. İlk yapılması gereken sözleşmelerin ziraat odalarının ve tütün kooperatiflerinin şahitliğinde imzalanmasıdır.”