“TurIST” geliyor, denizler istiladan kurtuluyor…
-
Denizlerdeki istilacı balık türlerinin erken tespiti için devreye alınan Türkiye Ulusal İstilacı Yabancı Türler Veri Tabanı, biyolojik çeşitliliğin korunmasına katkı sağlayacak. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Kadir Çokçetin, vatandaşları da çeşitli etkinliklerle bu mücadeleye dahil ettiklerini belirtti. Kısa adı TurIST olan proje 10 yıllık bir süreçte uygulanacak.
İstilacı türler “TurIST” ile tespit ediliyor, etkin mücadele sürüyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürü Kadir Çokçetin, denizlerdeki istilacı türlerle etkin mücadele için Türkiye Ulusal İstilacı Yabancı Türler Veri Tabanı’nın (TurIST) devreye alındığını belirterek, “TurIST, istilacı yabancı türlerin erken tespiti ve hızlı müdahale çabalarını destekleyecek ve nihayetinde Türkiye’nin zengin biyolojik çeşitliliğinin korunmasına destek sağlayacaktır.” dedi.
Çokçetin, Genel Müdürlük tarafından istilacı yabancı türlerle mücadele çalışmaları kapsamında birbirleriyle uyumlu hazırlanan iki proje yürütüldüğünü söyledi.
“Türkiye’deki Karasal Ortamlarda ve İç Sularda İstilacı Yabancı Türlerin Tehditlerinin Değerlendirilmesi Projesi (TerIAS)” ve “Önemli Denizel Biyolojik Çeşitlilik Alanlarında İstilacı Yabancı Türlerin Tehditlerinin Değerlendirilmesi Projesi (MarIAS)” kapsamında “Türkiye Ulusal İstilacı Yabancı Türler Veri Tabanı” (TurIST) hazırlandığı bilgisini veren Çokçetin, “Bu strateji ve eylem planı Türkiye’nin ilk ve temel istilacı yabancı tür (İYT) belgesidir. Söz konusu uygulama, İYT’lerle mücadele konusunda Türkiye’nin önemli adımlar atmasını sağlayacak ve bu konudaki yasal boşluğun doldurulmasına katkı verecektir.” diye konuştu.
“Biyolojik çeşitliliğinin korunmasına destek sağlayacak”
Çokçetin, MarIAS‘tan elde edilen verilerle uygulamaya alınan TurIST‘in istilacı türlerle mücadelede önemli bir araç olacağını ifade ederek, şu değerlendirmede bulundu: “Sistem, denizlerdeki, karasal ortamlardaki ve iç sulardaki istilacı türler hakkında veri toplama, analiz ve farkındalığın artırılması için merkezi bir platform sağlayarak, ilk defa istilacı yabancı türlere ilişkin verilere tek elden ulaşılabilecek dinamik ve koordineli bir süreci başlatacaktır. TurIST, istilacı yabancı türlerin erken tespiti ve hızlı müdahale çabalarını destekleyecek ve nihayetinde Türkiye’nin zengin biyolojik çeşitliliğinin korunmasına destek sağlayacaktır.”
TerIAS Projesi kapsamında karasal alanlar ve iç sular için yapılan çalışmalara ilişkin de bilgi veren Çokçetin, 107 bitki, 24 omurgasız, 11 balık, 1 sürüngen, 9 kuş ve 4 memeli olmak üzere toplam 156 türün İYT olduğunun değerlendirildiğini ifade etti.
Çokçetin, “Ayrıca MarIAS Projesi kapsamında denizel alanlarda yapılan çalışmalarda, Türkiye denizlerinde 2020 yılı sonu itibarıyla 539 yabancı tür tespit edilmiştir. 10’u alg, 1’i bitki, 70’i omurgasız ve 24’ü balık olmak üzere, bu türlerin 105’inin istilacı özellik gösterdiği rapor edilmiştir.” dedi.
TerIAS Projesi çerçevesinde, İzmir, Antalya ve Mersin’de, kırmızı yanaklı su kaplumbağalarının tespit edildiği alanlardan toplanıp, dişi ve erkek bireyler ayrılarak, bulundukları şehirlerin hayvanat bahçelerine teslim edildiğini belirten Çokçetin, bugüne kadar yaklaşık 400 bireyin doğal ortamlardan uzaklaştırılarak oluşturacakları zararların önüne geçildiğini kaydetti.
Çokçetin, MarIAS Projesi kapsamında da hedef istilacı türlerin ortamdan çıkarılması için aslan balığı avlama, deniz yıldızı ve deniz salyangozu toplama etkinlerinin düzenlendiğini, böylece ekosistemin ve yerli türlerin nefes almasına katkı sağlandığını bildirdi.
“İstilacı türlerle topyekun mücadeleyle başarılı olunabilecektir”
TurIST Projesi’nin 10 yıllık bir süreci kapsadığını vurgulayan Çokçetin, projenin 2035 yılına kadar tamamlanmasının öngörüldüğünü ifade etti.
Çokçetin, projenin etkin bir şekilde uygulanması, izlenmesi, değerlendirilmesi ve kamu kurumları arasındaki koordinasyon ve işbirliğinin güçlendirilmesi için yıllık, 3 ve 7 yılın sonunda değerlendirileceğini, ihtiyaç halinde de revize edileceğini aktararak, şunları kaydetti: “İstilacı yabancı türlerle mücadele sadece Genel Müdürlüğümüz çalışmalarıyla gerçekleştirilebilecek bir konu değildir. Görev ve yetkileri kapsamında ilgili kurum ve kuruluşların, bilim insanlarının ve en önemlisi halkımızın desteğiyle istilacı türlerle topyekun mücadeleyle başarılı olunabilecektir.”
