Tohum Toplarının Babası: Masanobu Fukuoka

Tohum bombaları”, “tohum topları” veya “kil bilyeleri” olarak bilinen toplar, antik dönemde bir sonraki mevsim ekilecek tohumların saklanması amacıyla humus ya da kompostla birlikte karıştırılıp kille yuvarlanarak hazırlanıyordu. Günümüzde kamusal alanların yeşillenmesini hedef- leyen, bilhassa “gerilla bahçeciliği”nin sıklıkla uyguladığı bu metotun gelişip yayılmasını sağlayan kişi ise çiftçi-filozof Masanobu Fukuoka’dır.

Fukuoka 1913’te eğitimli, zengin bir toprak sahibinin oğlu olarak Japonya’da doğdu. Ziraat Akademisi’nde mikrobiyolo- ji ve tarım okudu. 24 yaşındayken Batı’nın Japonya’ya dayattığı modern tarım uygulamalarını sorgulamaya başlamasıy- la birlikte kentteki tüm işlerini bırakarak, Şikoku’daki aile çiftliğine yerleşti. İlk
10 yılı deneme yanılma yöntemleri ve gözlemle geçti. 1947’de toprağı sürmeden arpa ve pirinç yetiştirerek kendi geliştirdiği metotlarıyla ilk büyük başarısını yakaladı. Sonraki yıllarında da giderek daha fazla ürün alan Fukuoka metotlarının ve felse- fesinin faydalarını yaymak için bir kitap yazdı. 1975’te basılan ikinci kitabı Ekin Sapı Devrimi 20’den fazla dile çevrildi, dünya çapında 1 milyondan fazla satıldı. 1979’dan itibaren Fukuoka dünyanın pek çok yerinde konuşmalar yaptı, alanları yeniden yeşillendirmek için tohumlar ekti, pek çok ülkeden ödüller aldı ve kendisini anlatan belgeseller yapıldı.

Çalışmaları çeşitli üniversiteler ve BM Örgütü tarafından da incelemeye alınan Fukuoka Hindistan’dan Tanzanya’ya Filipinler’den Brezilya’ya kadar dünyanın pek çok nok- tasındaki çiftçilere doğal tarım ve tohum topları yapmayı öğretti. 95 yaşında vefat eden Masanobu Fukuoka, kendi tarım felsefesini “shizen nōhō”, yani “doğal tarım” olarak isimlendirdi. “Fukuoka Metodu” ya da “hiçbir şey yapma tarımı” olarak da bilinen doğal tarım metotları dünyanın pek çok yerindeki doğal tarım, permakültür uzmanı ve çevre aktivistine ilham kaynağı oldu.

Tonlarca tohum topu attı

Onlardan biri olan Selanik doğumlu Panos Manikis bir grup gönüllüyle birlikte 1999 yılında Yunanistan’ın Edessa kentinde Doğal Tarım Merkezi’ni kurdu. Uzun yıllar Fukuoka’yla birlikte çalışma fırsatı da bulan Manikis tohum toplarını şöyle tanımlıyor: “Tohum topları için, umudun ve sevginin tohum topları diyebiliriz. Dünya üzerinde bir cennet ya- ratmanın umudu ve insanlığın, canlıların tümüne verilen sevgi. Çünkü çok çeşitli ağaçları, çalılıları ve bitki türlerini yayarak oluşturacağımız ormanlar, insanlarla bir- likte kuşlar ve diğer hayvanlara da faydalı olacaktır. Ham madde olarak kil kullanılan tohum toplarına, aynı zamanda atmosfer yağmurlarından gelen nemi tutması için zeolit ekliyoruz. Tohuma, yeni yeşermiş bitkiye, bulunduğu ortamın zorlu koşul- larında hayatta kalabilmesini sağlayacak minimum miktarda besini sağlamak için organik maddeler de kullanabiliriz. Aynı zamanda hindistan cevizi lifi, koyun yünü, saç veya pamuk ipliği ile uzaklardan bile atabileceğimiz sağlamlıkta tohum topları üretebiliriz.”

Manikis, 1998’de 3 bin kişinin katılımıyla hazırlanan tonlarca tohum topunun, Yunanistan devletinin verdiği helikopter sayesinde bir hafta içinde binlerce dönüm alana atıldığı bir etkinlik düzenledi.