Rekolte yüzde 40-70 aralığında düşerken fiyatlar 11 ayda yüzde 120 zamlandı: Zeytinyağı el yakacak
Ali Can Polat
Üretici fiyat artışının mevsimsel şartlar dışında maliyetlerinin yüksekliğinden kaynaklandığını belirtti. Uygun fiyat için “alım fiyatı” ve “AB standardında destek” talep etti.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın “Fiyat değişmedi, çok küçük artışlar görülebilir” sözleriyle savunduğu zeytinyağında yıllık artış enflasyonu sollarken 11 ayda yüzde 180’e ulaştı. Bir yandan rekoltedeki düşüş diğer yandan üretici maliyetlerindeki yüksek artışlar nedeniyle fiyatların artmaya devam edeceği ve 600 TL’yi bulacağı belirtiliyor. “Maliyet düşmeden fiyat düşmez. Kimse fırsatçılık yapmıyor” diyen üretici, fiyat istikrarı için Avrupa Birliği standardında destek ve alım desteği bekliyor.
BİZİ HEDEF GÖSTERMEYİN
Türkiye İstatistik Kurumu’nun Tarım Üretici Fiyat Endeksi’ne göre, ekim ayında fiyatı en çok artan ürün yüzde 35.35 ile zeytin oldu. Yılbaşında 114 liraya satılan 1 litrelik sızma zeytinyağı ise bugün yüzde 178 zamla 320 liradan satılmaya başlandı. Hasat dönemi kapanan zeytinyağında bu yılın alım fiyatı ise üretici birliği Tariş tarafından 74 liradan 295 liraya yükseldi. Açıklanan verilere göre 2022 yılında 422 bin ton zeytinyağı üretildi. Bu yıl bu rakamın yüzde 40-70 aralığında azalarak 80 bin tona gerilemesi bekleniyor. Hem iklim değişikliği hem de artan maliyetler nedeniyle zeytinyağ fiyatlarındaki artış durdurulamıyor.
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Kurucu Başkanı Mustafa Tan, fiyat artışları konusunda üreticinin suçlanmasına tepki göstererek “Maliyetlerin yüksekliği ve dünyadaki zeytinyağı fiyatları iç pazar fiyatlarını artırıyor. Kimse fırsatçılık yapmıyor” diyor. Tan’ın yorumları şöyle:
“Her gün her şey zamlanırken sadece zeytinyağı günah keçisi yapılmak isteniyor. İlaç, gübre, akaryakıt bunları konuşmuyor kimse. Fiyatlar dünya borsasında da arttı. Dünyada da hiç zeytinyağı yok, stok bile yok. İspanya’da, Tunus’ta, İtalya’da yüzde 50’den fazla rekolte düşüşleri oldu. Son 500 yılın en kötü mevsimini yaşıyoruz. Maliyetler düşmeden fiyat da düşmeyecek. Üreticilere desteğin artması lazım.Avrupa Birliği standartlarında üretim desteği gerek. Yunanistan’da bir üretici kilogram başına 1.32 Avro (41 TL) alıyorken biz 8 kuruş destek alıyoruz. 50 kat fazla.”
‘600 TL BEKLENİYOR’
Devletin buğday ve çayda olduğu gibi zeytinyağında da alım fiyatı açıklaması gerektiğini belirten Çanakkale Zeytinyağı ve Zeytin Üreticileri Derneği Başkanı Cem Murat Erdilek, Tariş’in hasat bitmek üzereyken fiyat açıkladığından yakınarak “Tariş sadece kendi üyelerinin malını alıyor. Bir de en iyi mal ucuza satıldıktan sonra fiyat açıklıyorlar. En kaliteli yağı 295 liradan alıyor. O da mevsim dolayısıyla çıkmadı zaten” dedi.
Zeytinyağının ulaşılamayacak fiyatlara geldiğini söyleyen Erdilek, “Ya tüketim alışkanlıkları değişecek ya da fiyatlara müdahale gelecek. Geçen hasat yılında fiyatlar çok düşük kalmıştı. 100 liradan 150 liraya sıçradı 3-4 ay önce. Ondan sonra yavaş yavaş çıkarak 200 liraya geldi. Şu an fabrikalar dökme olarak 330 liradan satıyorlar litresini. Fabrikada 350 liraya satılan yağ rafa girince 600 lira olacak” diye konuştu. Erdilek, artan maliyetlere karşı çiftçinin desteklemesi gerektiğini de vurguladı.
Cumhuriyet
