İşlenmiş gıdalar da sigara gibi bağımlılık yapıyor
ABD’de 1980’lerden itibaren tütün ürünleri pazarlayan büyük holdinglerin satın aldığı hazır gıda şirketleri, günümüzde en az tütün ve uyuşturucu kadar tehlikeli bir hale geldi.
Milyonlarca Amerikalı, her yıl -çoğunlukla fazladan yağ, işlenmiş karbonhidrat ya da her ikisini de yüksek oranda içeren endüstriyel içeriklere sahip- aşırı işlenmiş gıda tüketimini azaltmaya çalışıyor. Örnek olarak kurabiye, kek, patates cipsi ve pizza gibi gıdaları düşünün.
Çoğu insan için, yediği şeyleri değiştirme isteği, diyabet ve kalp hastalığı gibi potansiyel açıdan yaşamsal risk oluşturan sağlık sorunlarıyla bağlantılı kaygılar nedeniyle ortaya çıkar. Beslenmenin sağlık üzerindeki etkileri basit bir mesele değildir. Aslında, dünyanın dört bir yanındaki otuz yedi önde gelen bilim insanının oluşturduğu yeni bir çok-disiplinli bilim komisyonu, insan sağlığı bağlamında sağlıksız beslenmeyi korunmasız cinsel ilişki, alkol, uyuşturucu ve tütün kullanımından daha ciddi bir tehdit olarak nitelendirdi. Pek çok insan aşırı işlenmiş gıdaların büyük kısmının sağlıklı olmadığından haberdardır. Bununla birlikte, onları azaltma hedefi o denli güç olabilir ki, bu girişimlerin çoğu başarısızlığa uğrar. Peki neden?
Meslektaşlarım ve ben, görev yaptığımız Michigan Üniversitesi’ne bağlı Gıda ve Bağımlılık Bilimi ve Tedavisi Laboratuvarı’nda büyük oranda gözden kaçan bir etken üzerinde araştırmalar yürütüyoruz: Bu aşırı işlenmiş gıdalar bağımlılık yapabilir ve elma veya fasulye gibi gıdalardan ziyade tütün ürünleriyle daha fazla ortak özelliğe sahip olabilir.
AŞIRI İŞLENMİŞ GIDA BAĞIMLILIĞI
Bağımlılık bilimi, obezite ve düzensiz beslenme üzerine araştırmalar yürüten bir klinik psikoloğum. Yale Üniversitesi’nde aldığım eğitim süresince, pek çok insanın aşırı işlenmiş gıdalarla olan ilişkilerinde tüketim üzerinde kontrol kaybı, aşırı bir istek ve olumsuz sonuçlar karşısında bu alışkanlığın bırakılamaması gibi bilindik bağımlılık belirtileri gösterdiğine tanık oldum.
Hâl böyleyken, meslektaşlarımla birlikte Yale Gıda Bağımlılığı Ölçeği’ni oluşturduk. Bu, aşırı düzeyde işlenmiş gıdalara bağımlı olabilecek insanları tespit etmek için öteki bağımlılık sorunlarını teşhis etmek amacıyla kullanılan Amerikan Psikiyatri Birliği kriterlerini kullanan bir ölçektir.
