Bu yıl ocak ayının kurak geçmesi hububat çıkışlarını olumsuz etkiliyor. Ekim döneminde yağışların geç düşmesi ve ekimlerin geç yapılmasından dolayı kurak alanlardaki ekimlerin bir kısmında çıkışlar olmadı. Çıkış yapmayan ekinler ise çürüme riski altında.
Türkiye genelinde ocak ayının oldukça kurak geçmesi, hububat çıkışlarını da olumsuz etkiliyor. Ekim döneminde yağışların geç düşmesi ve ekimlerin geç yapılmasından dolayı Güneydoğu’da kurak alanlardaki ekimlerde çıkışların yüzde 20’si gerçekleşmedi. Sulama imkanı olan çiftçiler ise ocak ayında sulama yapmaya başladı.
Çiftçi temsilcileri, önümüzdeki günlerde yağışların olmaması halinde hububat rekoltesinin ciddi anlamda olumsuz etkileneceğini aktarıyor. Temsilciler, Güneydoğu’da kuraklık riskinin azaltılması noktasında sulama projelerinin bitirilmesi ve sulama yatırımlarına sübvansiyon verilmesini talep ediyor.
Çıkış olmayan yerlerde sakatlık oranı %50’yi bulur
Şu anda çıkış yapan ekinlerin de yapmayanların da risk altında olduğunu kaydeden Şanlıurfa Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı ve Hilvan Ziraat Odası Başkanı Hikmet İpar, çıkış yapanlar soğukların gelmesiyle üstten yanma olduğunu ama eğer yağmur yağmazsa tekrar filizlenme şansının olmayacağını söyledi.
Biraz geç ekim yapılan ekinlerde de tohumun toprakta kaldığını ve dolayısıyla şiştiğini belirten İpar, “Tohum şişince eğer yağmur düşmezse bu nişastaya dönüşür. Diğer bir ifadeyle tohum çürür ve sonradan yağmur yağsa da filizlenme şansı olmuyor. Meteorolojiye göre şu anda önümüzdeki günlere dair herhangi bir yağış yok. Bölgemizde çıkış yapmayan ekinlerin oranı yüzde 10 dolayında. Bu yüzde 10’un çıkış yapmama oranı da yüzde 50’yi bulur. Bugüne kadar eğer çıkış yapmamışsa yüzde 50 dolayı da bir sakatlık oranı yaşanır. Yer yer çıkışlar olmaz. Güneydoğu’nun genelinde bir sorun yaşanıyor. Yer yer yağşların yağmasına rağmen tatmin edici bir seviyede değil. Genel anlamda bir sıkıntı var. Sulama imkanı olan çitçiler ise ekinlerini sulamaya başladılar. Yağmur yağmayınca imkanı olan herkes kışın ortasında mecburen sulama yapıyorlar. Burada da şu ön plana çıkıyor; bugün eğer sulama projelerimiz bitmiş olsaydı, bu kuraklık bu riskini azaltmış olacaktık” dedi.
Hikmet İpar Şanlıurfa Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı ve Hilvan Ziraat Odası Başkanı
“Yağışlar böyle devam ederse rekolte düşer”
Şanlıurfa genelinde sulanan alanın yüzde 30 civarında bulunduğunu ve sulama projelerin tamamlanırsa yüzde 60’ı geçeceğine dikkat çeken İpar, “Tohum çıkış yapmayınca otomatikman çürüme yüz tutar. Çürüyünce de çiftçi bir daha ekmek zorunda kalacaktır. Fakat ekim zamanı da geçmek üzere. Çıkış yapmayan yerler kuru alanlar ve kuru alanda sulu tarım yapma şansı olmayacağı için bu sezonu kapatmış olacak. Ürün kaldırmadan zarar etmiş olacak” diye konuştu.
Kuraklığın sadece bölgeye özgü olmadığını, Türkiye’nin genelinde kuraklık yaşandığını aktaran İpar, havaların böyle devam etmesi durumunda hububat rekoltesi için de ciddi bir sorun yaratacağını belirtti. Geçen yıl yapılan 20,8 milyon ton buğday üretimin 15 -16 milyon tonlara düşebileceğine vurgu yapan İpar, şöyle devam etti: “Küresel iklim krizlerine karşı bizim buna hazırlıklı olmamız lazım. Suyu çok idareli kullanmamız gerekiyor. Özellikle damlama sulamaya hızlıca geçmemiz lazım. Hem suyu hem de enerji fiyatlarını düşürmemiz önemli. Çiftçiyi sulama sistemleri kurarken maliyetler altında eziliyor.”
Kurak alanların bir kısmında ekinlerin çıkmadığını ve çürüme riskinin bulunduğunu kaydeden Kızıltepe Ziraat Odası Başkanı Bedirhan Dinler, susuz olanlarda çıkış oranının yüzde 20 olduğunu bildirdi. Dinler, sulu olanların da elektrik şirketinden dolayı sulanamadığını ifade etti.
Hububat ekim bölgelerinde yağış %60 azaldı
Bedirhan Dinler Kızıltepe Ziraat Odası Başkanı
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde aralık ayı yağışı 40.0 mm, normali 85.6 mm ve 2023 yılı Aralık ayı yağışı 80.0 mm’dir. Yağışlarda normaline göre yüzde 53, 2023 yılı aralık ayı yağışlarına göre ise yüzde 50 azalma gerçekleşti. Aralık 2024 Hububat Ve Bakliyatta Yağış, Sıcaklık Ve Gelişim Analizi’ne göre Türkiye’de 1 Ekim-31 Aralık 2024 kümülatif (3 aylık) dönemde ise 154,6 mm yağış gerçekleşirken, normali 183,5 mm (1991-2020) ve geçen yıl 214,4 mm’dir.
Yağışlarda normaline göre yüzde 16, geçen yıl yağışlarına göre yüzde 28 azalma gerçekleşti. Yağışlar; Batı ve Orta Karadeniz kıyıları ile Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Muğla, Antalya ve Mersin çevrelerinde normaline göre yüzde 60’ın üzerinde artma, Konya’nın kuzeyi, Hatay, Şanlıurfa, Mardin ve Şırnak çevrelerinde ise yer yer yüzde 60’ı aşan azalma gösterdi. Yağışların az olduğu yerlerde hububat üretimi öne çıkıyor.
“Sulanmayan yerlerde yağış olmasa kuruyacak”
Cuma Yiğit Gaziantep Ziraat Odaları İl Koordinasyon Başkanı
Ocak ayının kurak geçtiğini kaydeden Gaziantep Ziraat Odaları İl Koordinasyon Başkanı Cuma Yiğit, bölgelerinde ekin çıkışlarının iyi olduğunu ama sulanmayan yerlerin yağış olmadığı takdirde kuruyabileceğine dikkat çekti. İklimin baya değiştiğini ve kışın bir ay geç başladığını dile getiren Yiğit, ”Sadece ekinlerin değil, fıstıktı, zeytin bu iklime alıştığı hasatta da sıkıntılar kendini sıkıntılar oluşmaya başladığını iletti. Sulanmayan yerlerde ürün hiç olmaz, böyle bir ay daha gitse ekinler kurur. Diğer yandan çiftçilerin üretim maliyetlerinde mazotun düşürülmesi için firmaların muhakkak elektrikli traktör üretmesi lazım. Çiftçiyi en çok yoran mazot girdisidir” dedi.
