Gıdada tehlike çanları

Enerji krizinin etkileriyle bazı Avrupalı çiftçilerin ekimlerini durduracağı ve seralarını küçültmek isteyen üreticiler olduğu belirtiliyor. Putin’in tahıl koridoruna ilişkin “Aldatıldık” açıklaması yapması ise anlaşmanın geleceğine ilişkin soru işaretleri yaratırken; FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Dr. Ayşegül Selışık, “Yeni dönem, küresel tarım ve gıda ürünleri ticaretinde aksamalara neden olabilecek ulusal tedbirlerin de etkisiyle daha zorlayıcı görünüyor” dedi. Thomas Elder Markets Analisti Andrew Whitelaw ise “Putin’in tahıl koridoru anlaşmasıyla ilgili yorumları endişe verici” açıklamasını yaptı.

Geçtiğimiz mart ayında tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşan gıda fiyatları, savaş, iklim değişikliği ve tedarik tarafındaki gelişmelerle son 5 aydır düşüşe geçti. Ancak ekonomik ve politik gündem nedeniyle hassasiyetler artarak devam ediyor. Savaşla birlikte en çok Avrupa’yı etkisi altına almış görünen enerji arzındaki sorun, Avrupalı çiftçileri de etkilemeye başladı. Bölgedeki bazı çiftçiler yeni ürün ekmeyi durduracaklarını, bazıları da seraları küçülteceklerini duyurdu. Son olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in tahıl koridoru anlaşmasında sevkiyatın büyük çoğunluğunun Avrupa’ya gittiğini ve Ortadoğu ve Afrika’daki düşük gelirli ülkelerin anlaşmadan yeterince yararlanamadığına dair iddiası ve “aldatıldık” açıklaması gıdada yeni bir gündem daha yarattı.
YENİ DÖNEM

Birleşmiş Milletler Dünya Tarım Örgütü (FAO) Türkiye Temsilci Yardımcısı Dr. Ayşegül Selışık konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede, “Toprak, ormanlar, balıkçılık ve su kaynakları gibi tarımsal üretimin temeli sayılan doğal kaynakların paylaşımına ilişkin rekabet ve gerilim tırmanıyor. Bu yeni dönem, bahsedilen küresel tarım ve gıda ürünleri ticaretinde aksamalara neden olabilecek ulusal tedbirlerin de etkisiyle daha zorlayıcı görünüyor. Son aylarda gıda fiyat endeksinde yaşanan düşüşün sürdürülebilir olması gerektiğine dikkat çekmek istiyorum. Rusya-Ukrayna krizinin sona ermesi, gıda fiyatlarındaki pozitif seyre katkı yapacaktır. Aksi takdirde, büyüyen ve çeşitlenen sorunlar önümüzdeki dönemde gıda sektörüne damgasını vurabilir. Burada odaklanmamız gereken husus, sorun veya olumsuzlukların devam edip etmeyeceği değil, gelecekteki şoklara karşı dayanıklılık artırmak için nasıl daha cesur adımlar atacağımız olmalı” dedi.
YENİ GÜÇLÜKLER KAPIDA

“Küresel gıda tedarik zincirleri ne kadar dışsal şoklardan uzak olursa, dış ticaret için lojistik yolları ne kadar açık olursa tüketici fiyatları o derecede pozitif etkileniyor” diyen Dr. Ayşegük Selışık, “Küresel gıda tedarikinde yaşanacak olası aksamalara enerji arz güvenliğinden kaynaklı sorunlar da eklenirse, özellikle gıda işleme endüstrilerinde olağan dışı maliyet artışları görmemiz ve toplumun en dar gelirli kesimlerinin gıdaya erişimde yeni güçlükler yaşaması kaçınılmaz gözükmektedir” diye konuştu.
‘PUTİN’İN AÇIKLAMALARI ENDİŞE VERİCİ’

Tarım sektöründe analizler hazırlayan Avustralyalı Thomas Elder Markets’ın Analisti Andrew Whitelaw, gıda güvenliğinin enerjiyle çok ilintili olduğuna dikkat çekerek, yükselen enerji fiyatlarının çiftçilerin sürdürülebilir üretimini de etkilediğini söyledi: “Avrupa’ya gaz akışının durdurulması, gübre fabrikalarının da üretimlerini kısmasına neden oldu. Azalan gübre üretimi arzda da düşüş anlamına gelecek. Karadeniz’in küresel tahıl tedarikindeki yeri çok önemliyken, savaşla birlikte akış azaldı. Son dönemde Putin’in tahıl koridoruna ilişkin ‘aldatıldık’ ifadesini kullanması endişe verici. Bu anlaşma bozulursa, özellikle Kuzey Afrika ve Ortadoğu’da gıda tedarikinde sorunların büyüyerek yayıldığını görebiliriz.”