Enflasyonda en kötüsü geride kalmadı!
Enflasyon mayısın ardından haziranda da sürpriz yaptı ancak bu kez sürpriz sevindirici değil. Yüzde 1,5 seviyesindeki beklentilere karşın aylık yüzde 1,94 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 17,53’e çıktı. Üretici enflasyonu ise yüzde 42,89’a yükseldi. Temmuzda zamlarla enflasyonda yüzde 18’in aşılması bekleniyor.
Tüketici enflasyonu haziranda yüzde 1,5 seviyesindeki beklentilerin çok üstünde yüzde 1,94 arttı ve yıllık tüketici enflasyonu yüzde 17,53’e yükseldi. 2019 Mayıs’ından sonraki en yüksek seviyeye çıkan yıllık tüketici enflasyonunda ekonomideki normalleşmenin yanı sıra döviz kurlarındaki yükselişin de etkisi büyük oldu. Üretici enflasyonu ise aylık yüzde 4,01 artarak yıllıkta yüzde 42,89’a kadar çıktı. Üretici fiyatlarında haziranda aylık bu denli yüksek artış 15 yıldır görülmemişti. Yıllık üretici fiyatları da Ekim 2019’dan sonraki en yüksek seviyesinde. Üretici ile tüketici enflasyonu makası da 25.36 puanla tarihi en yüksek seviyesinde.
Ekonomistler bu yıl enflasyonda en kötüsünün geride kalmadığını da vurguluyor. Nitekim elektrik ve doğalgaza yapılan zamların temmuz enflasyonuna 1.1 puanlık etki yapması bekleniyor. Temmuzda yıllık enflasyonun yüzde 18,5 seviyelerine kadar yükselmesi muhtemel. Ekonomistler haziran enflasyonu ve temmuz başındaki zamlar sonrası yılsonu enflasyon beklentilerini yüzde 16’nın üstüne çekti. Merkez Bankası’nın faiz indirimi sürecinin ise yılın son çeyreğine ve 100-150 baz puanda kalması bekleniyor.
Fiyatlar hiç değişmese yüzde 0,55 olacaktı
Öte yandan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) mayısta aylık artış yüzde 0,89 olurken yanlış aktarım nedeniyle bültende yüzde 1,44 yazıldığını onun mayıs sonunda ölçüm yapılsaydı geçerli olacak seviye olduğunu belirtmişti. Ve sepette yer alan maddelerin fiyatlarında haziranda hiçbir değişiklik olmaması halinde, haziran ayına aktarılacak tahmini ifade ettiğini bildirdi. Yani fiyatlar hiç artmasa aylık enflasyon yüzde 0,55 olacaktı.
Kuraklık ve işlenmiş gıdadaki artış
Haziran verilerine bakıldığında gıda ve içecekte mevsim etkileri kuraklığın ve işlenmiş gıdalardaki artışı dengeleyememiş gibi görünüyor. Küresel gıda fiyatlarının arttığı ve son 10 yılın zirvesine çıktığı bu dönemde TÜİK haziran verilerine göre gıda ve içecek grubunda aylık artış yüzde 0,88 oldu ve manşet enflasyonu 0.23 puan yukarıya taşıdı. Taze meyve ve sebzelerde yüzde 7,53’lük aylık düşüşe rağmen işlenmiş gıdadaki yüzde 2,02’lik artış gıda grubunda enflasyonu yukarı taşıdı. Kuraklığın etkisiyle nohut ve mercimekte yüzde 5’e varan aylık fiyat artışları gözlenirken dana eti başta olmak üzere işlenmiş et ürünlerinde de yüksek enflasyon göründü. İşlenmiş gıdada yine döviz kuruna bağlı olarak yaşanan ambalaj ve lojistik maliyet artışları etkili oldu.
Giyim ve ayakkabıda haziranda yüzde 2,40’lık artışın manşet enflasyona etkisi 0.14 puan. Giyim ve ayakkabıda mayıstaki kapanma sonrası haziranda başlayan açılmanın yarattığı talep fiyatların artışında etkili. Bu grupta yeni sezon zamları geciktiği için indirimlerinin de gecikmesi muhtemel.
