Enerji maliyetleri öne çıktı(BU YAZI KALEME ALINDIĞINDA MAZOTA HENÜZ 80 KURUŞ ZAM YAPILMAMIŞTI…)
Prof. Dr. Harun Raşit UYSAL
Daha birkaç gün önce LPG’ye 40 kuruş zam geldi. Bu yazı yazılıp gazetede basılıncaya kadar beki başka zamlar da gelecek. Çünkü benzin, mazot, LPG, doğalgaz ve elektriğe gün geçmiyor ki bir zam gelmesin. İnsanların artık bu zamlardan başları döndü. Benzin ve mazotun fiyatı bir doları geçti, neredeyse euroyu yakaladı, yakında onu da geçer.
Enerji maliyetleri öne çıktı…
Gıdaların üretildiği tarım alanları ve ahırlardan çıkan ürünlerin maliyetleri ile ilgili olarak daha çok gübre, ilaç, tohum, yemden bahsediyorduk ancak son günlerde maliyet kalemleri arasında enerji öne çıktı.
Bunlardan mazot ve benzin, gıda ürünlerinin üretimi sırasında traktör ve diğer iş makinaları ile taşımada kullanılıyor. Her ikisine ya da birine yapılan zam sadece gıda ürünlerini değil, bütün malların fiyatlarını etkiliyor.
Diğer bir enerji kalemi olan elektrik de her yerde kullanılıyor. Başta tarımsal ürünlerin sulanması olmak üzere depolama, soğutma, dondurulmuş gıdalarda dondurma işlemlerinde, satış yerlerinde kullanılıyor. Elektrikte uygulanan fiyat artışı da bütün malların zamlanmasına neden oluyor.
Doğalgaz da elektrik üretiminde ve enerji kaynağı olarak bazı gıdaların üretiminde kullanılıyor. Doğalgaza yapılan zam, elektriğin daha maliyetli elde edilmesi sonucunu doğurduğu için bu artış elektriğe otomatik olarak yansıyor.
Zamlar ve enerji kısıtlamaları…
Bunları neden yazdım? Biliyorsunuz son zamanlarda yukarıda da ifade ettiğim gibi enerji kaynaklarına büyük zamlar yapıldı. Bu zamların üzerine bir de İran’dan gelen doğal gazın kesilmeyle geçen haftalarda sanayide elektrik kesintileri ve kısıtlamaları yaşandı. Fırınlar, süt ve süt ürünleri, et ve et ürünleri üretenler kısıtlamanın dışında tutulsa da kesinti ve kısıtlamalar gıda üretimini ve lojistiğini önemli ölçüde etkiledi.
Öyle ki Türkiye Perakendeciler Federasyonu Başkanı Ömer Düzgün, son zamanlarda elektrik ve akaryakıttan kaynaklı maliyetlerde yüzde 40’lara varan artışların söz konusu olduğunu ve bunların henüz ürünlere ve satışa yansıtılmadığını ifade etti.
Bunlar da yansıtıldığında, ki en sonunda yansıtılacak, gıdaların yanına yanaşılamayacak. Artacak olan gıda fiyatlarının yanı sıra mazot, benzin, doğalgaza muhtemelen yapılacak olan yeni zamlar, özellikle düşük gelirli tüketicilerin gıdaya ulaşamaması ile sonuçlanacak.
Bu da ülke için bir felaket olacak…
