Dünyanın sevdiği yemek: Mantı

Mehmet Yaşin

Mantıyı sevenler el kaldırsın!

Göremiyorum ama çoğunuzun el kaldırdığını biliyorum. Hamur, kıyma, sarımsaklı yoğurt, biberli yağ. Bu birlikteliğin lezzetsiz olmasına imkan var mı? Hem de insanı şaşırtan, tahrik eden, bağımlı kılan, mutluluk bağışlayan bir lezzet.

Ben de çoğunuz gibi bir mantı bağımlısıyım. Onu yiyebilmek için her türlü riski göze alabilirim. Örneğin şişmanlamayı, mide fesatını, kandaki şekerin yükselmesini gibi. Mantı tabağının başında bunların hiç biri aklıma bile gelmez. O an mantıyla arama hiç bir şey giremez.

Bu tutkunun sebebi, rahmetli annemdir. Bütün anneler gibi o da çok lezzetli yemekler yapardı. İçliköfte, tas kebabı, havuçlu, kestaneli Özbek pilavı, çiğ börek… Ama mantının yeri ayrıydı.

Annem Sivas’ta doğup büyümüştü. Onun için mantıyı da kendi kentinin usulü ile yapardı. Evimizde pazar günleri mantı günüydü. Akşam yemeğinin hazırlığı sabahtan başlardı. Annem, masanın üstüne muşambasını serer, hamurunu yoğurur, yufkalarını açar, kareler halinde keser, soğan ve kıymayla hazırladığı içten bir parça koyup, üçgen şeklinde katlardı.

Sivas mantısı, Kayseri mantısından daha büyük olur. Kayseri’de bir kaşığa 50 mantı sığması makbuldür. Sivas mantısı ise bir kaşığa iki tane sığacak büyüklüktedir. Kayseri mantısı fırınlanır, Sivas mantısı ise fırınlanmaz.

Akşam masaya oturduğumuzda heyecan doruğa tırmanmış olurdu. Annem, tabağa önce haşladığı mantıları koyardı. Üstüne sarımsaklı yoğurdu döker, en üste de tavada kırmızı biberle birlikte erittiği tereyağını gezdirirdi.

Türkiye’de mantı denince akla ilk gelen kent Kayseri’dir. Bu kentte mantı yapmak kültürün önemli bir parçasıdır. Gelinlik kızlar, mantı yaptırılarak sınanır. Eğer bir kaşığa 50 tane sığacak kadar küçük mantı yapamıyorsa, o kızın yeterince kibar ve yetenekli olmadığı düşünülür. Onun için anneler kızlarına, küçük yaşlardan itibaren mantı yapmasını öğretirler.

Mantı, Kayserili bilinse de Anadolu’nun bir çok kentinde de yapılır. Özellikle, Kırşehir, Adana, Aksaray, Çorum, Konya, Niğde, Sivas, Tokat, Yozgat, Ardahan gibi illerde yapılan mantıların da tadına doyum olmaz.