Soya fasulyesinde kriz kapıda mı? Dünyanın en büyük üreticilerinde stok bitti!
En büyük üreticilerdeki stokların tükenmesiyle birlikte, küresel soya fasulyesi piyasası için ilginç bir dönem yaşanması bekleniyor…
Dünyanın en büyük 2 soya fasulyesi ihracatçısı olan Brezilya ve ABD, küresel ihracatın %80’inden fazlasını yapıyor. Geçtiğimiz dönem Brezilya’daki soya fasulyesi tamamen tüketti, ABD de aynı yöne gidiyor. Küresel soya fasulyesi piyasası için ilginç bir dönem yaşanması bekleniyor…
Sal Gilbertie’nin Forbes’ta yayınlanan makalesine göre Ekim ayında, dünyanın en büyük soya fasulyesi üreticisi ve ihracatçısı Brezilya, çok fazla soya fasulyesi sattığını, yurt içi yeterli tedariki sağlayabilmek amacıyla ithalat kısıtlamalarını kaldıracağını duyurmuştu. Şimdilerde ise en büyük 2. İhracatçı olan ABD’de soya fasulyesi stoku azalıyor.
Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA) tahminlerine göre ABD’de Brezilya’nın yaptığına benzer bir adım atacak ve ithalatı arttıracak.
Net olmak gerekirse, dünyada herkese yetecek soya fasulyesi var. ABD’nin ithal etmesi beklenen miktar oldukça küçük. Ancak ABD’nin normalden daha az soya fasulyesi ithal edecek olması, tedarikte sıra dışı bir sıkılık olduğunu gösteriyor.
Soya fasulyesi fiyatları bu durumu yansıtmaya başladı bile. Ağustos 2020’den bu yana fiyatlar belirgin şekilde artmış durumda.
Dünyanın en büyük ihracatçılarında soya neden bitti?
Bu sorunun cevabı oldukça net; Çin’den gelen yüksek talep bu duruma yol açtı. Çin’in bu dönem de kendi soya fasulyesi ithalatı rekorunu kırması bekleniyor.
USDA, Çin’in 100 milyon metrik ton soya fasulyesi ithal edeceğini öngörüyor. Diğer tahminler ise 101 milyon metrik ton (MMT) ve üzerini öngörüyor. Bu miktar, dünyadaki tüm üretimin %28’ine, soya fasulyesi üreten tüm ülkelerin ihracatının %60’ına denk geliyor.
Çin’in bu denli yüksek ithalat yapmasının sebebi, artan domuz üretimi. Aynı zamanda, üretimdeki öngörülemeyen bir sorun çıkması ve fiyat dalgalanmalarına önlem almak amacıyla fazla soya fasulyesi stokladıkları düşünülüyor.
Dünyanın en kalabalık nüfusuna sahip Çin’in her yıllardır soya fasulyesi kullanımını arttırdığı biliniyor. 2018/19 döneminde 102 MMT olan bu miktarın 2020/2021 hasat döneminde 117 MMT’ye çıkması bekleniyor.
Aynı dönemde, USDA’ya göre küresel üretim, küresel talebe yetişecek bir hızda artmıyor. 2018/19 döneminde 113 MMT olan yıl sonu stokları, 2020/21 hasat yılında tahmin edilen 85 MMT seviyesin altına düştü. Soya fasulyesi fiyatlarının son 6 aydaki artışının sebebi aslında bu. Son dönemde ise fiyat artışı yavaşladı ve görülen yüksek seviyelerden biraz geriye çekildi.
Soya üretiminde belirsizlik!
Ocak ayının sonları, dünya soya üretiminde her zaman belirsizliklerin yaşandığı bir dönemdir. Brezilya’nın gargantuan soya hasadı henüz yapılması, ABD’de ise kış ortası olduğu için soya ekilmedi. Piyasalardaki endişenin sebebi bu.
Sezon başında Brezilya’daki kuraklığın üretimi etkileyeceği endişesi, fiyatları son yıllarda görülmeyen seviyelere çıkarmış olsa da son dönemde gelen yağışlar ve Brezilya’daki ürünün sağlıklı olduğuna işaret eden tahminler, endişeleri ve fiyatları şimdilik yatıştırdı.
Önümüzdeki aylarda Güney Amerika’daki soya üretimi için daha sağlıklı değerlendirme yapılabilecek. ABD’li çiftçiler ise Kuzey yarı küreye baharın gelmesiyle ürün ekmeye başlayacak.
Çin’in soya fasulyesi ithalatındaki güçlü talebinin devam etmesi bekleniyor. Ancak geçtiğimiz haftalarda Çin’de yeni bir Afrika domuz vebası salgını bildirildi. 2018’de de aynı hastalığın salgını başlamış, 1 yıl devam etmiş, Çin’de yetiştirilen domuz sayısını %50 azaltmış ve bunun sonucunda ülkenin soya ihtiyacını azaltmıştır.
Çinli yetkililerin önceki salgından dersler çıkarmış olduğu kesin. Ancak benzer durumun tekrar yaşanma ihtimali her zaman var.
Tüm senaryolarda, soya fasulyesi tedariki sıkılaşmış, tüketim artmış durumda. Güney Amerika’daki ürünün hasat edilmesine, Kuzey yarı kürede ürün ekilmesi daha birkaç ay var. Küresel soya fasulyesi piyasası için ilginç bir dönem olacağa benziyor…
Kaynak: www.gidahatti.com
