Tarımda fiyat artışları: Çiftçilerin zor yılı

TÜİK verilerine göre üretici geçen yıl 100 liraya sattığı ürünü bu yıl 154,58 liraya sattı yani enflasyonun altında. Bu yılki birçok ürün fiyatı çiftçiyi memnun etmeyecek. Gıda fiyatlarının yüksek seyretmesi nedeniyle ilk müdahale çiftçiye yapılıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), haziran ayına ait Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım-ÜFE) verilerini açıkladı. Buna göre Tarım-ÜFE yıllık %54,58, aylık ise %1,95 arttı. Bu verilere göre üretici geçen yıl 100 liraya sattığı bir ürünü bu yıl 154,58 liraya satmış oldu. Alt gruplara baktığımızda tahıllar (pirinç hariç), baklagiller ve yağlı tohumlar %31,69 oranında artış gösterdi. Bu artış genel artışın altında kalmakla birlikte dikkat çeken noktalar yaş çay, buğday ve arpa alım fiyatları oldu.

Çay üreticileri, yaş çay üretim maliyetinin 19 lira, alım fiyatının ise 25 lira olmasını talep etti. Ancak açıklanan alım fiyatı 17 lira, ek primle birlikte 19 lira oldu. Verilere göre üreticiler çaylarını mayıs ve haziran aylarında 17 liradan satmış ve son bir yılda fiyat artışı %54,5 olarak gerçekleşmiş. Bu durum TÜFE ile neredeyse birebir uyumlu. Çay alım fiyatlarının devlet tarafından belirlenmesi, piyasa fiyatlarını doğrudan etkiliyor.

Buğday ve arpa alım fiyatlarına baktığımızda Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından haziran ayının ilk haftasında makarnalık buğdayın tonu 10.000 lira, ekmeklik buğday 9.250 lira ve arpa 7.250 lira olarak açıklanmıştı. Tarım-ÜFE fiyatlarına göre ise üreticiler buğdaylarını 9.180 liradan, arpalarını 7.090 liradan satmışlar. Ancak buğdayın aylık fiyat artışı yılbaşından mayıs ayına kadar ortalama %2,9 iken, haziran ayında %1,1’e düşmüş. Arpa fiyatları ise mayıs ayına kadar tonu 7.510 liraya yükselirken haziranda 7.090 liraya düşmüş. Görüldüğü gibi, TMO fiyat açıklamaları piyasada oluşan fiyatları etkiliyor ve fiyatlar yeterli olmuyor. Son bir yılda buğday %26, arpa ise %18 oranında artış göstermiş.

Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) yıllık %52,20 artış gösterdi. Şimdi ise fındık fiyatlarının ne olacağı merak konusu. TMO’nun devreye girmesi ve alım fiyatlarının açıklanması bekleniyor. Ordu’da ziraat odaları başkanları, bir kilogram fındığın üretim maliyetini 117 lira 46 kuruş olarak açıkladılar. Fındık üreticisinin kâr edebilmesi için en az 160 liradan satılması gerektiği ifade edildi. Ancak geçen yıl fındık fiyatları yaklaşık 3,5 dolarken, bu yıl muhalefetin önceki yıllarda talep ettiği 4 dolar seviyesinde bile 160 lira olması mümkün görünmüyor; muhtemelen 110-120 lira arasında olacak.

Tarım-ÜFE verilerine göre geçen yıl haziran ayında bir kilo fındığını 53,22 liradan satan üretici, bu yıl %115 artışla 114,43 liradan satmış. Bu artış çay, buğday ve arpa alım fiyatlarının üstünde. Fındık üreticilerine tavsiyem, fındıklarını bekletmeleridir. Geçen yıl eylül ayından sonra fiyatlar yukarı yönlü seyretti ve bu yıl da benzer bir durum yaşanabilir. Beklemezlerse çay, buğday ve arpa üreticileri gibi hayal kırıklığına uğrayabilirler.
Sonuç olarak bu yıl açıklanan ve açıklanacak birçok ürün fiyatı çiftçiyi memnun etmeyecek. Gıda fiyatlarının yüksek seyretmesi nedeniyle ilk müdahale çiftçiye yapılıyor. Çiftçisine sahip çıkması gereken ziraat odaları ise eylemsiz kalıyor, tek ses CHP’den çıkıyor. Çay ve buğday ile başlayan tarım mitingleri, yakında fındık fiyatları ile devam edecek. Çay ve buğdaya verilmeyen alım fiyatının fındığa da verilmeyeceği açık. Çiftçiler bakış açısını değiştirmedikçe ve örgütlenmediği sürece bu devran hep böyle gidecek. Benden söylemesi.

Kaynak: 10HABER