İrfan Donat: Zeytinyağı o kadar pahalı ki hırsızlık çeteleri peşine düştü

Zeytin hasadı kuraklığın gölgesinde başladı. Rekolteler düştü, fiyatlar rekor seviyelerde. Zeytinyağı ihracatını kısıtlayan ülkelere yenileri eklendi. Hırsızlık çeteleri marketlerden, depolardan tonlarca zeytinyağı çalıyor.

Bu aralar etrafımızdakilerden hep benzer soruları duyar olduk: Zeytinyağı fiyatları ne olacak? Daha da yükselecek mi? Ama sanırız bu tür sorulara sadece Türkiye’de yanıt aranmıyor. Kuraklığın etkisiyle Akdeniz havzasındaki ülkelerde yaşanan rekolte kayıpları, zeytincilikte fiyatları küresel ölçekte tırmandırıyor. Haziran 2022’den bu yana aralıksız yükselen küresel zeytinyağı fiyatları ton başına 9 bin 364 dolar seviyesini görerek yeni bir rekora imza attı. Böylece geçen yılın aynı döneminde 4 bin 316 dolar olan fiyatlar son bir yılda yüzde 117 yükseldi. Zeytinyağı fiyatlarındaki yükseliş trendinin önümüzdeki dönemde sürmesi bekleniyor. Temel gerekçesi ise başta kuraklık olmak üzere olumsuz iklim şartları…

500 bin euro, İspanya’da bir fabrikadan çalınan 50 bin litre zeytinyağının değeri

Küresel üretimin yarısını tek başına gerçekleştiren, dünyanın en büyük zeytinyağı üreticisi konumundaki İspanya üst üste iki sezondur çok ciddi kuraklık yaşıyor. Ülkede geçen bahar zeytin ağaçlarının çiçek açtığı dönemde yaşanan aşırı sıcak hava dalgaları (Bazı günler 40 dereceyi aştı) ve uzun süren kuraklık, deyim yerindeyse zeytin ağaçlarını yeniden vurdu.

İspanya’da üretim yarı yarıya azaldı

Hatırlanacağı üzere normalde yıllık ortalama 1.5 milyon ton zeytinyağı üretimi gerçekleştiren İspanya’da 2022-2023 sezonunda 663 bin ton zeytinyağı elde edilerek üretimde yüzde 55 düşüş yaşanmıştı.
İspanya’nın 2023-2024 sezonunda rekoltenin 765 bin ton seviyelerinde olması öngörülüyor. 2022/23 sezonunda üretimin yaklaşık yüzde 30 gerileyerek 235 bin tona düştüğü İtalya’da bu sezon kayıpların kısmen telafi edilerek yeniden 300 bin ton seviyelerine çıkabileceği tahmin ediliyor. Ama ülkede geçtiğimiz aylarda yaşanan dolu ve fırtınaların yanı sıra “zeytin ebolası” diye tabir edilen bakteriyel hastalık arz beklentilerini aşağı çekebilir.

Yunanistan’ın ise bu yıl 200 bin ton civarı üretim gerçekleştirmesi bekleniyor. Bu da aşırı sıcaklar ve meyve sineği istilası sorunlarının baş gösterdiği ülkede üretimin geçen yıla oranla üçte bir oranında azalacağı anlamı taşıyor. Portekiz ve Tunus gibi zeytincilikte öne çıkan ülkelerde de tablo pek farklı değil. Ve tüm bu gelişmeler ışığında Avrupa’da yerel zeytinyağı stokları neredeyse tükenmiş durumda. İşte film tam da burada kopuyor. Arz daralmış, stoklar tükenme noktasına gelmiş ve fiyatlar rekor seviyelere çıkmışken zeytinyağı bu aralar deyim yerindeyse “altın” gibi değerli ve dolayısıyla hırsızların ve organize çetelerin de radarına girmiş durumda. İspanyol El Mundo gazetesi, ağustos sonunda İspanya’nın Cordoba kentinde bir yağ fabrikasından 500 bin Euro değerinde 50 bin litre sızma zeytinyağı çalındığını yazdı. Oksijen