Meyve-sebze üssü savaş yaralısı – Yavuz Donat
ANTALYA
Türkiye’nin meyve, sebze üssü… Üretici… Komisyoncu… Nakliyeci… İhracatçı… Yaş sebze ve meyve… Rusya… Ukrayna… Savaş… Kim ne diyor? Dinliyoruz.
Ama… İlk söz, “rakamların.”
Türkiye’nin toplam ihracatında Rusya’nın payı yüzde 2.6… Antalya’nın toplam ihracatında ise yüzde 8.8.
Türkiye’nin toplam ihracatında Ukrayna’nın payı yüzde 1.2… Antalya’nın toplam ihracatında ise yüzde 4.9.
Antalya’nın, “turunçgiller ihracatında” Rusya’nın payı… Yüzde 27.7… Ukrayna’nın payı da yüzde 13.6.
Antalya’nın domates ihracatının yüzde 7.5‘i Rusya‘ya… Yüzde 15.8‘i Ukrayna’ya.
Rakam çok… Uzatmayalım… Özeti şu:
Kabaktan patlıcana… Salatalıktan bibere… Çilekten süs bitkilerine kadar… Antalya, “savaş bölgesine göbekten bağlı.”
***
‘Masraf çıksa yeter’
Erdoğan Ekinci… Ticaret Borsası Meclis Başkanı… İhracatçı… İlk sözü aldı:
Rusya, Ukrayna ve Belarus… Yaş sebze ve meyve ihracatımızın amiral gemisi.
Savaş çıktı… Kapı kapandı… TIR’larımız yollarda kaldı.
Gümrük ve taşıma parasını çıkarabilsek yeter… Kârdan vazgeçtik artık.
***
‘Hayat durdu’
Berdan Ber… Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği Başkan Yardımcısı:
İhracat… Özellikle de, Rusya ve Ukrayna’ya ihracat… Üreticinin tek umudu.
İhracat durunca hayat duruyor… Üretici… Tohumcu… Fideci… Gübreci… Nakliyeci… İhracatçı… Tüccar… Ambalajcı… Diğer yan sektörler.
Savaş… Antalya büyük darbe yedi.
***
‘Fatura ağır’
İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Üyeleri… Ramazan Keskin…
TIR… Normalde 7-8 günde gidiyor.
Şu anda TIR’larda 10 bin ton ürün yollarda… Ne olacağı belirsiz.
Ürünün yüzde 90’ı bozulacak… Para gelmeyecek… Bu çok ağır bir fatura.
‘İhracatsız olmaz’
Adem Özaydın…
Savaş hepimizi etkileyecek… Üreticiyi de, ihracatçıyı da… Lojistik sektörünü de.
Eğer ihracat olmazsa üretici zor durumda kalır… Üretim düşer.
***
‘Sektör zorda’
Erhan Büyükkasap… Borsa Meslek Komitesi Üyesi:
Grup olarak, her hafta Ukrayna’ya 10 TIR gönderiyorduk… Sebze… Meyve.
Hayat durdu… Zaman durdu… İhracat durdu… Şu anda iki TIR, Ukrayna kapısında… Sırada.
Buradan giden TIR boş dönmezdi… Mal getirirdi… Lojistik sektörü harap.
***
İç piyasa
Görünen köy kılavuz istemez… “İhracat kapısı” kapanınca, iç piyasada sebze-meyve fiyatı düşecek.
Hasan Ali Yılmaz… Komisyoncular Derneği Başkanı… “Kaliforniya biber, 23 liradan ihraç ediyorduk…
Şimdi iç piyasada 15 liraya alıcı yok” dedi.
Üreticileri de dinledik… Seracıları…
Söyledikleri:
– Evet… İç piyasada fiyatlar altı ay düşer… Ama sonra yine yükselir.
“Neden?” diye sorduk… Aldığımız yanıt:
– İhracat demek lokomotif demek…
İhracat olmazsa üretimi düşürmek zorundayız… Bu da iç piyasada fiyat yükselmesine yol açar.
***
‘Ürün yollarda’
Atilla Uğur…
Ukrayna’ya üç TIR meyve-sebze gönderdim… Yolda bekliyor.
Maldan vazgeçtik… Şoförlerimize bir şey olmasın.
İnşallah savaş uzamaz.
***
‘Özel üretim’
Üretici, “Rus’un… Ukraynalı’nın… Belaruslu’nun” damak tadını biliyor.
Onlar için, “özel üretim” yapıyor.
“Minyatür kabak” gibi… “Macar biberi” gibi… “Dikenli salatalık” gibi.
Şimdi… Savaş… Kapılar kapalı… Ürün, “elde kaldı.” Zarar büyük.
***
Uzun sözün kısası
Herkesi dinledik… “Diğer konuşmacıları yazamadık… Kusura bakmasınlar… Yazsak, gazetede yer kalmaz.”
Ali Çandır… Ticaret Borsası Başkanı… “Özetlersek” dedi ki:
Devletimiz, “denge politikası” izliyor… Destekliyoruz.
Rusya… Belarus… Ukrayna… Moldova… Hiçbirinden vazgeçemeyiz.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Dışişleri Bakanı hemşerimiz Mevlüt Çavuşoğlu… Odalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu… Yanımızdalar… Allah onlara güç kuvvet versin.
***
Durum tespiti
Antalya… Turizmin başkenti… “Başka sektör temsilcileriyle” görüşeceğiz.
Fakat… Üretici… Komisyoncu… İhracatçı… Nakliyeci, bırakmıyor:
– Yemek yemeden gidemezsiniz.
Yemek… Sebze, meyve halinde… Esnaf lokantasında… “Şişçi Kadir’in Yeri.”
Savaş öncesi… Lokantada boş masa olmazmış.
Savaş, “lokantaları da vurmuş.” Tenha.
“Antalya usulü tahinli piyaz” yedik… Bir Antalya klasiği… “Coğrafi işaretli.”
Lokantada kimi gördüysek… Aynı sözleri dinledik:
– Ah şu savaş bitse… İnsanlar ölmese… Biz oralara sebze-meyve göndersek… Oralardan da turist gelse… Bir an önce… İnşallah.
