Elektrikte nasıl tasarruf ederiz?

Yalçın Bayer

Elektrik ve gaz fiyatlarının hızla artırılması halkın moralini ve iş yapma mali iştahını hızla çökertmektedir. Ancak Türkiye’nin bol enerji kaynaklarına sahip olmadığı bilinsin. Petrol, gaz ve kömür gibi yakıtları ithal ediyoruz. Enerji Bakanlığı kerhen elektrik fiyatlarını düşüreceğini söylemektedir. Bu konu, parasız özel şirketlere zam vermek amacıyla yükseltilmez. Gerçek 36 şirkete Türkiye’nin elektrik işleri kutsal özelleştirme adına çoğunluğu parasız veresiye verilmiştir. 16 yılda borçlarını ödeyemedikleri gibi, dış kredileri ödeyememektedirler. Öyle ise işe yeniden koyulmalıyız.

1- Elektrik dağıtımı ‘TEK’e devredilmelidir. Ben ‘TEK’te işlemeyen bir bürokrat yapı görmedim. Ödeme güçlüğü çıkaran bazı iller özelleştirme dışında bırakılmalıdır. Çünkü siyasiler devreye girer, mahsul kuruyor diye hemen elektriği bedava verirler. Hidrolik barajların yapımı sadece Enerji Bakanlığınca yapılmalıdır.

2- Faturalardan, maliyetlere vergi dışındaki ek işletme masrafları çıkarılmalıdır. Eğer iletim maliyeti makul bir değere indirilirse elektrik fiyatları yarı yarıya düşecektir.

3- Santrallerde miktarı azaltarak doğal gaz yerine rüzgâr, güneş gibi ucuz yakıtları kullanmalıyız. Türkiye’de elektrik üretiminde yüzde 24 doğal gaz, yüzde 20 linyit, yüzde 21 taş kömürü, yüzde 25 hidrolik ve yüzde 10 güneş-rüzgâr kullanılmaktadır. Türkiye 1000 elektrik santralinde 100 miliwatt elektrik üretmektedir. Gelecek yıl ilk nükleer santral 4850 miliwatt güçle Akkuyu’da faaliyete geçecektir. Sanırım gaz bağımlılığımız azalacaktır.

4- Azerbaycan, İran, Özbekistan’dan gaz alımına yönelmeliyiz. Doğal gaz fiyatları, COVID-19’dan önce Azerbaycan’da FOB 1000 metreküp’u 300 USD; diğer komşu ülkelerde 400 USD civarındadır. Başta Yunanistan olmak üzere birçok AB üyesi devletler TANAP’ı ele geçirmeye hazırlanmaktadırlar. Buna engel olmalıyız. TANAP Boru Hattı’nın 7 milyar metreküp gaz Güney Avrupa’ya akacak durumdadır. Yunanistan ancak 1 milyar metreküp gaz çeker. Türkiye TANAP’ın yapılabilirliğini ispatlamak için hattın yapımına 18 milyar USD yatırmıştır. Bu parayı hattı genişletmek için isteyen devlet, yeni projeye yapım parası koymalıdır. Hükumetin vergi gelirlerini elektrik, ısı ve doğalgazdan dolaylı vergilerle toplamasına engel olmalıyız. Ayrıca 1975 yılında Demirel hükumetleri İzmit-İGSAŞ ve Gemlik’te eş zamanlı olarak 2 adet üre fabrikası kurmuştur. Bu fabrikalarda sadece ham madde olarak 990 bin metreküp gaz kullanılır. Doğalgazı gübre ve petrokimya sanayisinde proses ham maddesi olarak kullanmalıyız.
5- Kömürle ısıtmada ısı pompası moduna geçmeliyiz.

Bu durumda enerjiden yüzde 25 tasarruf ederiz. Aslan ÖZMEN – Makine Y. Mühendisi