Türkiye Gıdasını Korumak için söz verdi, Dünya Rekoru geldi!
“Gıdanı Koru, Sofrana Sahip Çık” Kampanyası, 790 bin kişinin “sofranasahipcik.com” adresine girerek verdiği söz ile dünyada ilk kez “çevresel sürdürülebilirlik alanında verilen en fazla söz” olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi.
“Gıdanı Koru, Sofrana Sahip Çık” Kampanyası, 790 bin kişinin “sofranasahipcik.com” adresine girerek verdiği söz ile dünyada ilk kez “çevresel sürdürülebilirlik alanında verilen en fazla söz” olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi. Kampanyanın birinci yıl etkinliğinde konuşan Emine Erdoğan, “Gelin hep birlikte basit önlemler alalım, alışverişe çıkmadan önce alınacaklar listesi hazırlayalım, porsiyonlarımızı küçültelim. Sadece ihtiyacımız kadarını alıp bozulacağını bildiğimiz yiyecekleri istiflemekten vazgeçelim” çağrısı yaptı.
Tarım ve Orman Bakanlığı ile BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Türkiye işbirliğiyle yürütülen “Gıdanı Koru, Sofrana Sahip Çık” kampanyasının 1. yıl etkinliği, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın katılımıyla, Tarım ve Orman Bakanlığının ev sahipliğinde gerçekleştirildi.
Covid-19 etkisiyle aç insanların sayısı 800 milyonu aştı
Etkinlikte konuşan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, “Her yıl dünyada 1,3 milyar ton gıdanın israf edilmesi, kabul edilebilir bir durum değildir. Covid-19 ile yatağına aç giren insan sayısı bugün 800 milyonu aşmıştır. Tarımsal hasılada Avrupa’da lider, dünyada ilk 10’da olan güzel ülkemiz ise her yıl neredeyse 19 milyon ton gıdasını çöpe atıyor.” diye konuştu.
Pakdemirli, 2050’de artan nüfusu besleyebilmek için gıda üretimini yüzde 60 artırmak, bunun için de yüzde 15 daha fazla su kullanmak zorunda kalınacağının altını çizdi.
1 trilyon dolarlık gıda çöpe gidiyor
Tarladan sofraya kadar tüm süreçleri kapsayan gıda tedarik zincirindeki “gıda kaybı” ve “gıda israfı”na da vurgu yapan Pakdemirli, israfa yol açan alışkanlıkları değiştirmenin önemine dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Gelişmiş ülkeler gıdayı, daha çok marketlerde veya evlerinde israf ediyor. Bunun ekonomik bedeli 680 milyar dolar. Gelişmekte olan ülkeler ise altyapı ve teknoloji yetersizliği nedeniyle gıdayı sofralarına gelmeden önce, hasatta, depolamada ve taşımada kaybediyor. Bunun ekonomik bedeli ise 310 milyar dolar. Yani toplamda yaklaşık 1 trilyon dolar değerinde gıda çöpe gidiyor. Ülkemizde ise yapılan araştırmalarda, özellikle taze meyve ve sebzede, neredeyse yüzde 50’lik kayıp görüyoruz. Ekmeğin neredeyse günlük 5 milyon adedini çöpe atıyoruz.”
Gıda kayıp ve israfını azaltmaya yönelik kılavuzlar hazırlandı
Kampanyayı FAO ile iş birliği içinde geçen yıl mayıs ayında başlattıklarını hatırlatan Pakdemirli, geçen bir yılda, salgına rağmen belirledikleri eylemlerin yüzde 50’den fazlasında ilerleme kaydettiklerini bildirdi.
Toplu tüketim yerleri, perakende, lojistik gibi alanlara yönelik, gıda kayıp ve israfını azaltmaya katkı sağlayacak çok değerli kılavuzlar hazırladıklarını belirten Pakdemirli, önümüzdeki günlerde bunu sektörle paylaşacaklarını kaydetti.
Milyonlarca ton güvenilir gıdanın, Son Tüketim Tarihi (STT) ve Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi’nin (TETT) yaklaşması, ürün paketindeki etiketin ters basılması veya ürünün paketinde, gıdanın güvenilirliğini etkilemeyecek ufak bir deformasyon olması sebebiyle çöpe gittiğine işaret eden Pakdemirli, Gıda Bankacılığı sisteminin daha cazip hale gelmesi için çalışmalarının devam ettiğini anlattı.
Hanelerde 100 milyon dolar tasarruf sağlandı
Gıdanı Koru kampanyasını başlatmadan önce, hane halkında gıda israfı üzerine bağımsız bir anket çalışması yaptırdıklarını vurgulayan Pakdemirli, şu bilgileri paylaştı:
“Bu anketi kampanyamızın birinci yılında tekrarladık. Yapılan analize göre, Türkiye genelinde hanelerde, TÜİK gıda enflasyonu verilerine göre yılda 664 milyon lira tasarruf ettik. STT ve TETT arasındaki farka yönelik bilinç yüzde 20 arttı. Yanlış porsiyon planlamasından kaynaklanan gıda israfı yüzde 22’den yüzde 13’e düştü. İsraf edilen gıdaların yeniden değerlendirilme oranı yüzde 45’den, yüzde 55’e çıktı. Gıda atıklarından kompost yapanların oranının yüzde 3’ten yüzde 6’ya çıktığını tespit ettik. Türkiye’de her 4 kişiden 1’inin kampanyamızı duyması farkındalık yarattı.”
Kampanya birinci yılında dünya rekoru kırdı, yeni bir Guinnes rekoru yolda!
Kampanyayı duyanların yüzde 93’ünün bunu faydalı bulduğunu, yüzde 84’ünün ise kampanyadan sonra gıda israfına karşı daha dikkatli olmaya başladığını vurgulayah Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli, “790 bin kişinin sofranasahipcik.com internet adresine girerek verdiği söz ile Guinness nezdinde dünyada ilk kez ‘çevresel sürdürülebilirlik alanında verilen en fazla söz’ rekorunu kırdık. Aynı girişim ile 1,4 milyar nüfuslu Çin’in elinde bulunan ‘dünyada en çok söz verilen kampanya’ rekorunu ise 82 milyon vatandaşımız ile kırmaya çok yaklaştık” ifadelerini kullandı.
Türkiye dışında, Azerbaycan ve Orta Asya ülkelerinde de gıda kaybı ve israfını azaltmak için çalıştıklarını anlatan Pakdemirli, yıl sonuna kadar gıda bankacılığı konusunda yasal mevzuatı hazırlayıp meclise sunacaklarını, böylece, güvenilir gıdanın çöpe gitmesini engelleyip, ücretsiz olarak ihtiyaç sahipleriyle buluşmasını sağlayacaklarını kaydetti.
Arz fazlası ürünler ihtiyaç sahiplerine dağıtılacak
Bakan Pakdemirli, tarlada kalan arz fazlası ürünleri, gönüllüler vasıtasıyla toplayıp, yine ihtiyaç sahiplerine dağıtacakları bilgisini vererek, “Gıda zinciri aktörleri için gıda kaybı ve israfını azaltacak kılavuzlar yayınlayacağız. Tüketicilerimizi, gıdanı koru mutfağı atölyeleri ile hem gıda israfı üzerine bilinçlendireceğiz hem de gıda okuryazarlıklarını artırıp, doğru pişirme tekniklerini öğreteceğiz. Çöplerimizin neredeyse yüzde 55’ini oluşturan gıda atığını azaltacağız.” diye konuştu.
Gutu, tüketicilerdeki bilinçlenmeye dikkat çekti
Projenin paydaşlarından FAO Türkiye adına konuşan Orta Asya Alt Bölge Koordinatörü ve Türkiye Temsilcisi Viorel Gutu ise “Kampanya ile şimdi tüketiciler alışveriş yaparken tarih etiketlerine daha çok dikkat ediyor, artakalanları yeniden kullanıyor ve kompost yapıyor.” dedi.
Emine Erdoğan: “Belediyeler gıda bankacılığı işini ciddiye almalı”
Etkinlikte konuşan Emine Erdoğan da, kurumlarla işbirliği içinde gıda israfının engellenmesi gerektiğini belirterek, “Tüm belediyelerimizin gıda bankacılığı işini ciddiye almaları gerektiğini düşünüyorum.” dedi.
“Sen de Söz Ver” kampanyasına katılıp, gıdasını israf etmeyeceğine söz veren, sorumluluk sahibi 850 bin vicdanlı kişiye teşekkür eden Erdoğan, dünyada her 9 kişiden birinin açlıkla mücadele ettiğini belirterek, şunları söyledi:
“Bu, yaklaşık 821 milyon insan demek. Öte yandan 670 milyon yetişkin ve 140 milyon genç obezite ile mücadele ediyor. Tüm dünyada tarladan satış noktalarına kadar, her yüz gıdadan 14’ü ziyan oluyor. Soframıza ulaşana kadar ise her yüz gıdadan 33’ü çöpe gidiyor. Gelişmiş ülkeler gıdayı daha çok marketlerde veya evlerinde israf ediyorlar. Bunun ekonomik bedeli 680 milyar dolardır. Gelişmekte olan ülkelerde ise gıda sofralarına gelmeden önce ziyan oluyor. Altyapı ve teknoloji yetersizliği hasatta, depolamada ve taşımada yaşanan kayıpların sebebidir. Bunun ekonomik bedeli ise 310 milyar dolardır. Yani çöpe giden gıdanın değeri 1 trilyon dolar.”
“İsraf edilen gıdanın 3’te 1’i aç insanları doyurmaya yeter”
İsraf edilen gıdanın 3’te 1’inin dünyadaki tüm aç insanları doyurmaya yeteceğine işaret eden Emine Erdoğan, “Günlük 4,9 milyon somun ekmek çöpe gidiyor. Taze meyve sebzenin israf oranı yüzde 50. Birleşmiş Milletler Çevre Programı, 2019’da yayınladığı bir raporda gıda israfının yüzde 61’inin evlerde gerçekleştiğini söylüyor. Ülkeler arası seyahat eden yiyeceklerin, üretimden dağıtıma kadar, sera gazı salınımına katkısı, yüzde 6 ve maalesef buna benzer birçok rakam, uzun bir liste olarak önümüzde uzadıkça uzuyor” dedi.
Konuşmaların ardından Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli, internet sayfası üzerinden vatandaşların katılımıyla verilen 790 bin söz ile “Çevresel sürdürülebilirlik konusunda dünyada en çok söz verilen kampanya” rekorunun Guinness nezdinde tescil belgesini Emine Erdoğan’a hediye olarak verdi.
Kaynak: www.gidahatti.com
