100 at skandalında şebeke iddiası

Habertürk yazarı Esra Boğazlıyan, İBB’nin Hatay Dörtyol Belediyesi’ne hibe ettiği 100 atın kaybolmasıyla ilgili çok çarpıcı bir iddiayı yazdı: 80 at tanesi 2 bin dolara Irak’a satıldı, kalan atların bir kısmı başka şehirlere gitti, yaşlı ve iş göremeyenler kesilip kıyma-kuşbaşı oldu…

Kayıp 100 at olayı, bu haftaya damgasını vuran en önemli haberlerden biriydi malum… İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Adalar’daki atlı fayton uygulamasına son vermesinin ardından satın aldığı 1000 kadar atı sahiplendirmesiyle başlayan süreçte Hatay Dörtyol Belediyesi’ne gönderilen atlar kayıplara karışmıştı. İBB’den Dörtyol’a 50 atın gittiği ve kaybolduğu haberinin ardından hemen olayın peşine düşmüş ve aslında İBB’den Dörtyol’a giden at sayısının 100 olduğunu ortaya çıkarmıştım. Ulaştığım belgelere, kayıtlara göre 1 at yolda ölmüş, 99 at ise Dörtyol Hayvan Pazarı’na geldikten sonra kayıplara karışmıştı.

Peki bu atlar nerede? Bu sorunun cevabını günlerdir araştırıyorum. Yaptığım onlarca görüşmeden sonra ulaştığım bilgiler şoke edici… Araştırmalarım sırasında temasa geçtiğim at alım-satım ve binicilik sektörünün içinden önemli bir bilgi kaynağım, çok çarpıcı açıklamalarda bulundu. İddia sarsıcı: İBB’den Dörtyol’a gelen ve kaybolan 99 atın 80’i atların yaşına ve cinsine göre tanesi ortalama 2 bin dolara Irak’a satıldı. Atların bir kısmının çipleri çıkarıldı, TIR’larla gönderildi. Kalan atların bir kısmı çevredeki illere gitti. İş görmeyenler, ayağında aksaması olanlar da kesilip kıyma-kuşbaşı oldu…

100 AT NEREDE? “BULAMAZSINIZ”

Bu tüyler ürperten iddialarda bulunan kaynağım, bölgedeki at ticareti piyasasının tam kalbinde olan biri. Adını gizli tutmam şartıyla 100 atın akıbetini benimle paylaştı. Aslında anlattıkları kayıp 100 atın çok ötesindeydi… Yıllardır Türkiye’de kaçak at ticareti nasıl yapılıyor? At etleri piyasaya nasıl sürülüyor? Bu çark nasıl dönüyor? Bir bir anlattı… Kaynağımın verdiği bilgilere göre; kayıp 100 at olayı aslında organize bir şebekenin işi. Bu şebekenin nasıl çalıştığını anlatacağım ama önce kayıp 100 atın akıbetinden başlayayım… Dedim ya günlerdir onlarca kişiyle konuştum ve en nihayetinde atların nerede olduğu bilgisini verecek kişiye ulaştım.

Kendisine ulaşır ulaşmaz, ‘Kayıp 100 at nerede?’ diye sordum. Verdiği yanıt şu oldu: “Bulamazsınız…” ‘Neden?’ diye sordum ve başladı anlatmaya:

“ÇİPLERİ ÇIKARILDI, AT BAŞINA 2 BİN DOLARA IRAK’A GÖNDERİLDİ”

“Bu, organize bir iş. Yıllardır yurt dışına kaçak yollarla at gönderen, gerek iç gerekse dış piyasaya at eti satan bir şebeke var. Bu işleri yapan Y. adlı kişi. Daha önce defalarca kez yakalandı ancak bu işi yapmaya devam ediyor” Kaynağımın bahsettiği Y.K. adlı kişi, bildiğim kadarıyla kayıp 100 at meselesindeki soruşturmada ifade verdi.

Gelelim atların nasıl kaybolduğuna… Daha önce de yazdığım gibi İstanbul’dan Dörtyol’a giden atlar önce belediyeye ait at pazarına götürülüyor. Burada 1 atın öldüğü tespit ediliyor. Daha sonra 99 at Dörtyol’daki at çiftliğine götürülüyor. Ağustos 2020’de Dörtyol’a 50+50 iki parti şeklinde gelen atlar, 2 aya yakın at çiftliğinde kalıyor. Bu süre içinde İlçe Tarım Müdürlüğü’nden yetkililer 2 kez çiftliğe kontrole gidiyor. İlk kontrolde 35 atın kaybolduğu görülüyor. Atların kaçtığı söyleniyor. 2. Kontrolde de 50 atın daha olmadığı fark ediliyor. 50 atın daha kaçtığı söyleniyor. Peki atlar Dörtyol’daki çiftlikten nasıl gitti? Kaynağımın verdiği bilgiye göre atların 80’i canlı olarak TIR’larla Irak’a gönderildi. Sınırdan rahatça geçebilmesi için çiplerin büyük kısmı çıkarıldı. Çiplerin çıkarılması zor bir işlem olmasına rağmen atların çoğundan çip çıkarıldı. Peki atlar Irak’ta kime ve kaça satıldı? Bu sorumun yanıtını da şöyle verdi: “Irak’ta sınır boyundaki köylerde at ihtiyacı var. Bölge halkı atları çalıştırmak üzere alıyor. Yaşı ve sağlık durumuna göre at başına fiyat ortalama 2 bin dolar.”

SUCUK ZAHMETLİ, AT ETİ KIYMA-KUŞBAŞI OLUYOR

“Kalan 19’a ata ne oldu?” sorumu da şöyle yanıtladı:

“Bir kısmı ülke içinde birkaç şehre satıldı, yaşlı olan, ayağında aksaması olan bir kısmı da kesilip kıyma-kuşbaşı oldu.”

Konuyu derinleştirdikçe, araştırdıkça şunu da öğrendim ki at etlerini sucuk yapmak eskisi kadar cazip değil. O zahmete katlanmayıp doğrudan kıyma-kuşbaşı yapıyorlar.

AT ETİNİ RESTORANLAR ALIYOR: KİLOSU 17-20 LİRA

Şimdilik şehir ismi vermiyorum ama özellikle bir kentte restoranların maliyeti düşük olduğu için at etine yöneldiği bilgisine ulaştım. At etinin kilosunun restoranlara satışta 17 ila 20 lira arasında değiştiği de öğrendiğim bilgiler arasında.

AT KAÇAKÇILIĞI

Bir başka çarpıcı iddia da at kaçakçılığı… 100 atın akıbetiyle ilgili araştırmamı derinleştirdikçe aslında ucu kaçakçılığa kadar dayanan bir at piyasası olduğunu fark ettim. Peki nasıl oluyor bu ‘kaçakçılık?’ Şöyle: Yurt dışına canlı at gönderilmesi için önce ilgili makamlardan izin alınıyor. Ancak 10 at izni alındıysa 100 at gönderiliyor. Yani 10 at yasal, 90 at kaçak olarak gönderiliyor.